Van Princevlag tot Jong Holland, ich bin ein Zwijndrechtenaar.

14 mei 2020 door Chris Moorman
Van Princevlag tot Jong Holland, ich bin ein Zwijndrechtenaar.

De geschiedenis van Zwijndrecht laat zich ondanks beperkte documenten al tien eeuwen lezen. Wie nog verder terug wil moet dat lezen in onze geologische geschiedenis die terug te vinden is dankzij de bouw van de hoge snelheidslijn. De donk heeft bewoning van ruim vijfduizend jaar geleden “blootgelegd”. Toch wordt onze identiteit nog maar korter bepaald middels de heraldiek van de dorpen die Zwijndrecht vormen.

Wie de heraldiek , de wapenschilden der dorpen, wil aanschouwen moet het gemeentehuis van Zwijndrecht eens bezoeken . In de publiekshal van het gemeentehuis hangen sinds een paar maanden de wapenschilden te aanschouwen die daarmee vormgeven aan de identiteit van Zwijndrecht.

Als je dan kijkt naar de jonge geschiedenis en de ontwikkeling van Zwijndrecht zie je dat die vooral na de tweede wereldoorlog vorm heeft gekregen. De groei van het aantal woningen en industrieën werd door de wederopbouw bepaalt. Nu met de coronacris zie je op straat ineens geen verkeer.

Op de foto s van de jaren vijftig zie je dat ook, waar zelfs een Maranatha kerk nog in aanbouw is. In die jaren vijftig werden er huizen gebouwd met een badkamer. Een ongekende luxe. Recent kwam ik een artikel tegen waarin de nieuwbouw van de Dr. Boutenstraat en omgeving aan bod kwam. Bij nieuwbouw ( jaren vijftig/zestig) was dit een “chique” buurt. Welgestelde mensen huurden daar deze woningen die in een heel ander woning toewijzing systeem verdeelt werden.

Het was een buurt van en voor onder andere directie medewerkers van grote bedrijven. De benaming die de wijk had, zo werd gemeld, ;” lege borden-buurt”. De huurprijs was dusdanig dat men op stand woonde maar geen geld had om eten te kopen. Een kenmerk van de woning was de badkamer een luxe die voor die tijd toch bijzonder was. Badhuis bezoek of een zinken teil waar men zichzelf in waste was niet vreemd.

Het was in die wederopbouw periode dat huizen met badkamers gebouwd werden en woningnood was nog van toepassing. Er was een bepaalde cohesie in de wijk waarin het redelijk normaal was dat mensen elkaar hielpen. Kenmerkend voor die tijd was ook de werkwijze van de corporatie, de toewijzing of het onderhoud maar vooral het toezicht op de leefomgeving. Jaarlijks werd er naar de tuintjes gekeken. Er was zelfs sprake van een wedstrijd wie het mooiste tuintje had.

Je kan je dat tegenwoordig ook wel voorstellen met programma s als huis en tuin. Aan de andere kant is het nu ook nog wel zo dat bewoners aangesproken moeten worden op het niet onderhouden van hun tuin en wordt een groene tuin, geen groene tegels, belangrijk vanwege de toenemende verandering van het klimaat. De ouderwetse regenton is nu een moderne oplossing in die klimaat aanpak.

Woningtoewijzing in die voormalig “chique”buurt, die na zestig jaar voor herontwikkeling is aangemerkt, vind nu plaats op een ander criterium. Daarin zullen directie medewerkers er geen huis meer kunnen verwerven als huurwoning, en zijn of worden de lege borden vooral veroorzaakt door het ontbreken aan inkomsten door de economische situatie van de bewoners. In deze tijd zijn daar tal van oorzaken de reden van en zien we dat een voedsel en kleding-bank hun intrede hebben gedaan.

e dr Boutenstraat en omgeving doorkruiste je als je de afrit van de brug nam die in 1939 geopend werd. Met een sierlijke bocht kwam ik daar terecht als ik op mijn fiets vanuit Dordrecht naar huis reed. Als ik dan de andere kant opging naar de verbindingsweg reed ik zo door naar Meerdervoort en toch wel bijzondere woonwijk met het eilandje van huize Meerdervoort in het midden.

Deze wijk die nu nog deels bestaat was iets minder “chique”dan de lege borden- buurt. Deze volksbuurt had een duidelijke opbouw als tuindorp. Het had een ontmoetingscentrum er kwam een speeltuin vereniging maar er ontstond ook een fanfare. Deze fanfare “Princevlag” bezocht samen met “Jong Holland” de opening van de staten generaal in den Haag voor de tweede wereldoorlog . Strak marcherende fanfares, showbands noemen we dat vandaag.

In het verleden zag je de groepen gedisciplineerd aan het marcheren nu doen we dat bewust in wedstrijden. Jong Holland bestaat nog steeds als actieve vereniging. Princevlag is in de tweede wereldoorlog opgeheven. Een bestuurslid die zich hier bijzonder voor inzette was Dhr. J.J. Van der Berg. Zijn inzet leidde er ook toe dat er op het eiland van huize Meerdervoort een ware muziektempel verrees. Op de foto die ik erbij vond zie je zelfs een roeiboot. Je kon niet allen rond het eilandje roeien maar ook door de sloot die onder aan de dijk zorg droeg voor de waterhuishouding.

Dertig jaar geleden werden de laatste resten van die sloot voor de dijkverzwaring gedempt. Muziek in Meerdervoort werd niet alleen door de Princevlag gemaakt maar er was zelfs een accordeon-orkest . De gemeente Meerdervoort had een gemeentegrens die liep tot aan de Lindelaan. De aanleg van het spoor doorsneed als de eerste de gemeente en door de samenvoeging met Zwijndrecht verdween die grens op natuurlijke wijze.

Als je op de oude kaarten kijkt en naar de wijk opbouw dan zie je dat dit deel van Meerdervoort voortdurend in beweging is en dat net als het verdwijnen van Princevlag de geschiedenis van dit gebied zich kenmerkt door voortdurende verandering. De tunnel heeft definitief de wijk Meerdervoort en het “oude “gebied teruggebracht tot een marginaal gebied. De Dacostastraat was al doorsneden door de brug waarna de lege borden buurt kon ontstaan waar nu , na het zich laat aanzien, toch weer een verandering gaat plaats vinden.

De rijksweg ging vroeger plat door Zwijndrecht maar heeft zich ondertussen verheven boven Zwijndrecht. Het koninginne-viaduct was vroeger een tunnel en in dat gebied was nog recent in het nieuws door de “sink hole”die daar ontstaan was en een hele personenauto opslokte. Na de jaren vijftig zijn toch wel de grootste ingrepen gedaan in dit stuk van de wijk Meerdervoort waar de infrastructuur als een koekoeksjong, een broedsparasiet, in het nest van de wijk is neergelegd om daar verder uitgebroed te worden.

De vergelijking met de Koekoek past mooi bij de koekoekschool die die daar in de wijk een vast element vormde. De identiteit van Meerdervort blijft in het eilandje dat er nog is. De woningbouw heeft zorg gedragen in het behoud van de overgebleven poort. De muziektempel is reeds lang verdwenen. Ook op het Oranjeplein was een muziektempel. Er is nog regelmatig de roep om zoiets terug te krijgen in de wijk of op het eiland.

De benaming muziektempel of kapel is ook wel muziek-kisosk, muziektent, muziek-paviljoen heeft tot doel dat er overdekt gemusiceerd kan worden maar vormt tegelijk een verhoogd podium waar mensen rondom zich kunnen zetten om te luisteren. Dat dhr. Van der Berg zich hier voor inzette kan ik begrijpen want in een tijd waarin er amper radio s waren kon zo iedereen meegenieten van de uitvoeringen die daar plaats vonden.

Dat dingen veranderen is logisch. In de wijk Meerdervoort zijn veel dingen veranderd en is dat op de oude foto s goed te zien. Meerdervoort valt nu onder de wijk Kort Ambacht die mede door de groei van de wederopbouw is volgebouwd maar ook een pracht historie kent. Waar we nu het gewoon vinden “in de luxe “te wonen stonden er vroeger de wat we nu “tiny houses” noemen.

Het is best interessant hoe we in de korte geschiedenis veranderingen hebben gekregen waar we aan gewend zijn. Van simpele kleine winkels naar grootwinkelbedrif. Van kruidenier tot bezorgservice. De “chique”lege borden wijk in gedachten volg ik de ontwikkelingen van de komende tijd en denk aan de fanfare Princevlag en luister naar Jong Holland als ze weer een keer mogen optreden of één van de andere showbands natuurlijk.

De geschiedenis van Zwijndrecht blijft zich schrijven en de identiteit draag je mee in je hart om trots te kunnen stellen; ïch bin ein Zwijndrechtenaar”.

Gerelateerde wijken:
Gerelateerde straten:

Over de columnist

Chris Moorman

Chris Moorman publiceert sinds 1977 artikelen, korte verhalen en columns en is sinds die tijd ook politiek actief binnen de regio Drechtsteden, hij is raadslid in Zwijndrecht. Deed opbouwwerk voor de kraakbond Zwijndrecht, de vereniging de Onderste Steen, woonconsumenten platform Drechtsteden en huurdersraad.

Als ondernemer is hij actief met zijn bedrijven fifth dimension en Lingam en actief voor de vereniging Piramiden en de geologische vereniging Geode. Ook is hij bekend van zijn eigen wierook lijn Chrisjewierook voor wereldvrede.

Het mondaine leven vastgelegd en de Zwijndrechtse oevers vereeuwigd
15 mrt
Het mondaine leven vastgelegd en de Zwijndrechtse oevers vereeuwigd
De bloementuinen van Zwijndrecht
17 feb
De bloementuinen van Zwijndrecht
Een echte winter hebben we niet en koud dat is het pas in Amerika
15 jan
Een echte winter hebben we niet en koud dat is het pas in Amerika
Zwijndrecht  verlicht, kom kijken en groet elkaar.
14 dec
Zwijndrecht verlicht, kom kijken en groet elkaar.
zet een kaars voor je raam vannacht
15 nov
zet een kaars voor je raam vannacht
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.