Van Veerplein tot het Develpark
Ik zat vroeger graag te kaarten. We jokerden vooral met stapels oude speelkaarten. Incomplete spelen zodat je als kaartenteller geen kans had maar echt het geluk moest hebben van wat het lot je aandroeg. Het leuke was niet alleen het stuk tijdverdrijf maar ook de gesprekken waaronder over Zwijndrecht.
Rond 1970 was Zwijndrecht nog volop in ontwikkeling en de industrie zat nog op de dijk. Alles was bij het oude kan je wel stellen. Toch ontwikkelde Zwijndrecht toen al door richting Oudelands Ambacht. Het Develpark was aangelegd en vormde met het Zwembad en de kinderboerderij een nieuwe ontspanningsplek. Het zwembad had aan de dijk gezeten en werd nu de nieuwe recreatieve plek.
Vakanties waren nog niet automatisch reizen die ver weg gingen ook al reden er bij mij in de straat mensen naar Italië. De mineralenvereniging Geode ontstond naar aanleiding van een expositie door enkele leden in het Develpaviljoen waarbij mineralen uit o.a. India en Australië werden getoond. De wereld kwam dichterbij, mensen reisden door Europa maar, voor heel veel Zwijndrechtenaren was het Develpark de place to be. Daar bracht je je vakantie door.
Het Develpark is een ontwerp van Hans Warnau. Hans Warnau (1922 – 1995) was een Nederlands tuin- en landschapsarchitect. In zijn ontwerpen streefde Warnau, die tot 'de modernen' gerekend wordt, naar een heldere en tegelijkertijd sobere vormgeving. Hij combineerde de aanwezige elementen met nieuwe toevoegingen op een zodanige wijze dat er een eenheid ontstond. Het functioneren en de beleving van de plek stonden daarbij voorop en hij zocht daarbij aansluiting bij stedenbouwkundigen en architecten.
Het park ook wel beschreven als Hoge Develpark heeft een heel open karakter met zijn grasvelden en bebossing. Dat bood de ruimte voor gezellig flaneren langs de meanderende Devel en bood tevens een plek aan om te picknicken . Uit de foto s van het begin van het park zie je dan ook heel veel mensen op kleedjes en handdoeken zitten. Op de foto s van het zwembad zie je een stampend vol zwembad waar je op de heetste dagen als het ware over de hoofden kon lopen. Wie een abonnement had kon in en uit lopen en in de voorverkoop was die zelfs nog goedkoper.
De Hoge Devel stond bekend vanwege zijn vijf meter hoge duikplank, de grote ligweide en was een echte ontmoetingsplek. Dat bleek wel weer recent met tal van actie s voor het behoud van het zwembad en de duikkuil. Ook de kinderboerderij , de kiboehoeve , heeft recent haar vijftig jarig jubileum gevierd. Het piramidevormige dak van de Kiboe hoeve is een opvallend element in het park en stak altijd af ten op zichte van de betonkolos van het Develpaviljoen en het Zwembad.
Vandaag de dag is de bebouwing toegenomen en is er met de Develhal en de aanbouwen van de overdekte delen van het Zwembad een flink ruimtebeslag gekomen. Nu is er zelfs een evenementen terrein bijgekomen waar het Wattan festival plaats vind. De Kiboe hoeve is ook een initiatief uit de burgerij en bestaat sinds 1969. De bouw van de kinderboerderij is tot stand gekomen door een initiatief van de Juniorkamer Drechtsteden, de gemeente Zwijndrecht en met behulp van een aantal bedrijven uit de omgeving.
Een van de namen die daarbij opduikt is die van Frits Lakemeier Senior. Frits is altijd heel betrokken geweest bij het hele Develpark en vanuit de juniorkamer Drechtsteden bij het initiatief voor die Kiboe Hoeve. Het Develpark ligt aan het eind van de Lindelaan die vanaf de dijk richting de Lindt leidde. Naast het Develparkt ligt het Kasteel Develstein dat naast de bekende school in contouren is vorm gegeven.
Ten tijde van de bouw van het park lag daar nog een mooie hofstede, een typerende boerderij zoals er meer waren in de Zwijndrechtse waard. Op het kasteel Develstein woonde ook de Dordtse burgemeester van Beveren. Zijn zus was getrouwd met één van de gebroeders de Witt.
Frits Lakemeier was naast een enthousiasteling rondom het Develpark ook een betrokken Zwijndrechtenaar. Hij is dat nog steeds maar gezien zijn leeftijd kan hij niet zo heel veel meer. Zijn enthousiasme bracht hem ook bij de groep van mensen die zo betrokken zijn bij de historie en pogingen het kasteel Develstein te herbouwen. Samen met deze groep is er veel veldwerk met opgravingen gedaan op het eilandje naast de school.
Frits was ook nog eens vrijwillig lid van de werkgroep burger verkeers commissie en bedacht vanuit dien hoofde zelfs een alternatief voor een afrit van de A 16 die Zwijndrecht zo doorklieft. Zijn liefde en inzet voor het Develpark, Kiboehoeve en Zwijndrecht als geheel leverde Frits O.A de nominatie op voor een koninklijke onderscheiding die hij tot zijn verrassing ook heeft mogen ontvangen. Praat je met hem over het Develpark dan gaan nog steeds de lichtjes in zijn ogen branden en staat hij ondanks zijn hoge leeftijd graag het verhaal te vertellen.
Het Develpark of vooral Hans Warnau heeft ook een andere Zwijndrechtenaar geïnspireerd die zijn jeugd doorbracht op de Julianaschool en thans zich internationaal bezig houd met stedenbouw en in Zwijndrecht met het Veerplein. Adriaan Geuze heeft nog les gehad van Hans Warnau. Het Veerplein krijgt door de ontwerpen en de discussie rondom de kade Zomerlust, invulling Maasplein , Veerplein als een geheel de aandacht waarbij Adriaan Geuze de voorstudie heeft gepresenteerd.
Het Veerplein staat ook in de aandacht door het recent verschenen boek over de geschiedenis van het Veerplein maar ook door de binnenvaartdagen die er nu recent plaatsvinden. Het is wel de plek van Zwijndrecht waar oud Zwijndrecht het meest aanwezig is en waar de laatste honderd jaar van alles in ontwikkeling is.
Tijdens de kaartavondjes kwamen er zo ook tal van verhalen los over dit gebied maar ook over de onderdijkse rijweg, de ringdijk en de cafe s of de Kerkstoep. Honderd jaar geleden is eigenlijk heel dichtbij maar stel je voor dat er toen pas de Bruïnelaan werd bestraat, dat langs de Lindelaan er de Vaart liep die doorliep tot aan de Devel. Piet Verhagen trok door Zwijndrecht en maakte in opdracht het stedenbouwkundige plan en later het ontwerp van het gemeentehuis.
Zowel Hans Warnau als Piet Verhagen hadden een zelfde soort inzicht waarbij groen een belangrijk deel uitmaakte van de te ontwerpen wijken. Hans Warnau werkte mee aan de fundamentele verandering van de landschapsarchitectuur mede door zijn activiteiten als docent in Wageningen en als publicist voor vakgenoten en voor een breder publiek in het blad ‘Goed wonen’.
De uitgangspunten van Piet Verhagen voor stedenbouw doen nu nog steeds opgeld. Waar de glas in lood ontwerpen zoals die in het oude raadhuis terug te vinden zijn in Amsterdam bij Tuschinski zo waren er de ontwerpen van Hans Warnau bij het stedelijk museum. Zwijndrecht heeft altijd iets moois te laten zien waarvoor men graag elders gaat kijken om het te bewonderen. Als je het goed beschouwd hoef je niet ver te gaan om veel bijzonders te kunnen bekijken of te recreëren.
Je kan op de Zwijndrechtse terrassen genieten en dan dwars door Zwijndrecht langs historische routes wandelen of fietsen, naar een internationaal beeldenpark in het Noordpark lopen of gewoon flaneren langs de oever langs de nieuwbouw waar scheepswerven hebben gezeten die de Zwijndrechtse Nieuwlichters herbergden.
Ga je toch naar het buitenland zoals Adriaan Geuze bijvoorbeeld naar Amerika dan kan je in vele musea schilderijen tegenkomen die vanaf de Zwijndrechtse oever geschilderd zijn. Trots ja dat mag je gerust zijn en mopperen dat kunnen we prima. Ook Frits Lakemeier kon en kan dat goed maar zag en ziet altijd weer dat positieve en draagt dat vuur in zich wat een inwoner maakt tot burger van zijn woongebied, Zwijndrecht .
Ja terugdenkend aan de kaart avondjes waar we ons met niets vermaakten met simpele koperen centen als inzet. Zie ik Zwijndrecht als de heerlijkheid waar de familie van Beveren woonde en zie Zwijndrecht opbloeien tot een mooi gebied waar na honderd jaar wel heel veel mensen zijn bijgekomen.
1000 jaar Zwijndrechtse Waard het is een komen en gaan van mensen en gebouwen die genieten van de Heerlijkheid waar je van moet of mag genieten. Van de meanderende riviertjes als Devel en het Waaltje, het Develbos en Waalbos of gewoon van het Veerplein of Develpark. Wandel er maar eens doorheen.
