Van jonge mensen die oud worden met Zwijndrecht in 't hart
Ik was recent bezig met wat zaken rondom de open monumentendagen toen ik op een reactie stuitte van een oud buurmeisje. Jawel dat klinkt heerlijk want is het buurmeisje nu oud of is het zo lang geleden dat we bij elkaar woonden.
Beiden zou ik zeggen ook al vind ik haar nog steeds een aantrekkelijk mens. Dat laatste is een goed gevoel en mooi bedoeld. Als we elkaar tegenkomen komt dat goed tot uiting in dat gevoel van herkenning en verbinding door wat we allemaal hebben meegemaakt.
Ik herinner mij nog wel dat ze als familie in de straat kwamen wonen. Alle perikelen van de straat zijn nu niet zo belangrijk maar in haar reactie recent kwam naar voren waar zij vandaan verhuisd waren.
In hoeverre ik dat vroeger wist of vergeten ben is minder belangrijk maar het gaf wel een mooi beeld wat ik herkende van het veranderende Zwijndrecht uit die periode. Zij schreef in haar reactie hoe ze vroeger vanuit huis aan de dijk de veerpont aan zag komen en hoe ze konden zwaaien naar de mensen, bekenden, op de pont die op weg naar hun huis waren. Zowel de dijkwoningen als het veer waren zaken die aan het verdwijnen waren.
De periode waar zij het over had was nog een bedrijvige van het veer. Twee veerponten die afvoeren en heen en weer pendelden om het drukke verkeer af te handelen. Wat ik zelf altijd wel mooi of bijzonder vond als we met de pont over gingen was dat aanlanden. Die enorme klep en dan de afhandeling van het verkeer.
Als voetganger op zo een grote pont vond ik het echt indrukwekkend. De schoorsteen, het stoken onder in de machine kamer, het stampen van de zwoegende pont in zijn drukke schema. Het gaf mij soms het gevoel alsof ik op de stoomboot van sinterklaas beland was.
Misschien kwam dat ook wel omdat het bezoek aan Dordrecht op deze manier een hele beleving was. De beleving van mijn buurmeisje klonk verder door dan alleen het uitzicht op het water maar klonk zoals ik dat nog wel meer hoor van oud dijkbewoners als een gemis. Het gemis zoals dat aangegeven wordt van de plek die ervaren werd als een dorpsgemeenschap met het Veerplein en omgeving als het centrum waar van alles gebeurde.
In 1930 was de nieuwe winkelgalerij op het Veerplein gekomen en met de dijk winkels en op de Rotterdamseweg tal van winkels was dat ook het centrum. Er was een winkeliersvereniging die actief met elkaar was. Alles was super kleinschalig. Als je de winkels bekijkt dan is het bijzonder te zien hoe men vroeger overleefde.
Meerdere bakkers, groentewinkels, kruideniers, café-s maar onze eigen winkel van sinkel bazaar grens. Juist dat haal je uit de reacties en doet begrijpen waarom een nummer als het dorp zo aanspreekt. Je kocht duimdrop voor een cent en het paard trok zijn kar over de keien.
Nu was het mooie aan de reactie van mijn buurmeisje dat ook die kar met dat paard in mijn opkwam. Haar broertje ging heel veel later als koetsier aan de slag voor de firma Baan. De Baan familie komt ook lang voor in de Zwijndrechtse geschiedenis. Hun bedrijf met paarden is of mag ondertussen wel bekend zijn.
Lang waren zij gevestigd op de Bruïnelaan en rijden heden ten dage nog rond met hun koetsen. Daar reed ook de oud buurjongen mee rond en kwam hij zodoende ook regelmatig door de straat heen genietend van zijn werk. De melkman in de Baan familie heb ik tot zijn pensionering bij mij dagelijks voorbij zien komen. Ook hij woonde op de Bruïnelaan en reed zijn rondje in straten aansluitend op zijn woongebied in Zwijndrecht .
Omdat de open monumentendagen dit jaar fysiek niet doorgaan is het jammer dat er bijvoorbeeld geen rondritten georganiseerd kunnen worden met een paardentram want dat zou wel leuk zijn geweest voor nieuwe inwoners om eens door dat overgebleven stukje Zwijndrecht gereden te worden.
Mijn oud buurmeisje (misschien ben ik nog wel stiekem verliefd op haar) woont al een tijd in Dordrecht waar we elkaar dan treffen. Ze woont wel weer vlakbij de rivier aan de wolwevershaven. Zwijndrecht is zo natuurlijk verbonden met de rivier en in de geschiedenis daardoor ook zo ontstaan dat het logisch lijkt dat je naar de rivier trekt.
Toch merk je ook dat er een grote groep mensen is die veel meer naar binnen gericht is door het werk op het land. Veel schippers komen uit Zwijndrecht, en wonen er ingeschreven, maar de tuinders vormen ook die natuurlijke groep. Want kijk ik vanuit diezelfde straat waar ik woonde dan kom ik de tuinders ook tegen. Mijn oud buurvrouw, niet de moeder van het buurmeisje, die er nog steeds woont is de vrouw van een tuinder. Juist hun werkgebied was de tuinderij in het gebied tussen Zwijndrecht en H I Ambacht. Niks geen rivier maar de klei en de kerk. Met natuurlijk de Bruïnelaan als centrum om dat daar de groente en fruit veiling zat.
Naast zijn werk als tuinder werkte hij ook op de fabriek. Ondertussen is de buurvrouw al flink op leeftijd en woont nog steeds zelfstandig. Ik vind dat mooi. Haar overbuurman ook al flink op leeftijd woont in dat zelfde cluster van woningen waar ik zoveel verschillende families en mensen heb zien wonen. Zijn verbinding met de techniek en binnenvaart was of is zo passend bij Zwijndrecht. Het bedrijf waar hij werkte op de dijk is reeds lang vertrokken.
Die vond ik terug bij vraagstelling van mensen over de bedrijvigheid in Zwijndrecht. Het is zo goed te merken hoe de verschillen in generaties hun ervaring hebben met Zwijndrecht. Voor heel veel mensen is de veiling de greenery in Barendrecht en vormt dat geen verbinding met Zwijndrecht of zegt het ze iets als je het hebt over de Rotterdamseweg als verbindingsroute van vroeger.
De lindelaan is voor velen onbekend omdat het nog maar een stukje naam is van een korte straat die lang doorliep tot in de Lindt van de dijk waar dat gevoel van centrum hing.Het is overigens wel de grens tussen Meerdervoort en Zwijndrecht.
De huidige burgemeester, of de nieuwe , want hier merk je wat een begrip kan doen, heeft die interesse wel. Zijn opdracht om met de open Monumentendagen iets te doen heeft hij vorig jaar opgepakt maar valt dit jaar in de corona periode. De oplossing is filmpjes om zo toch iets te doen met dat stukje oud Zwijndrecht. Via Kunzt, wat de expositie ruimte is aan de Bruïnelaan van het oude raadhuis is, wordt daar iets aan gedaan middels de website kunztzwijndrecht.nl. Zwijndrecht beleef je nu dus nog even digitaal terwijl er ook al plannen zijn voor wandelingen door Zwijndrecht.
Wil je in een kleine groep wandelen, dan mag je je ook bij mij melden voor een wandeling door een stukje oud Zwijndrecht waar je al gauw een uur voor kwijt bent en als je fit genoeg bent trekken we twee uur door de straten van Zwijndrecht met tal van verschillende verhalen en veel gezelligheid.
