Waterverontreiniging rondom IJsvogelplein, bewoners zijn bezorgd
ZWIJNDRECHT – De Omgevingsdienst (OZHZ) heeft (grond)waterverontreiniging aangetroffen in een deel van de wijk Nederhoven. Het gaat om Tert-Butyl Alcohol (TBA), een substantie die kan leiden tot oog- en huidirritatie na inademing of aanraking. Omdat de hoeveelheid bijna overal onder de drempelwaarde blijft, verwacht de Omgevingsdienst geen gezondheidsproblemen. Alleen de sloot tussen de Lindtsedijk en IJsvogelpleinflats bevat meer TBA dan toegestaan. Bewoners reageren dan ook bezorgd. “Ik ken twee mensen die nu zelfs gaan verhuizen”, vertelt een verontruste flatbewoner.
De balkons van de flat kijken uit op de Lindtsedijk. Tussen de dijk en de flat ligt een sloot die meer TBA bevat dan 7 mg/l, de wettelijke bovengrens. Maar volgens de Omgevingsdienst is de overschrijding geen probleem. “De situatie vormt geen gezondheidsrisico, want het slootwater wordt niet gebruikt als drinkwater. Maar als je toch per ongeluk wat water binnenkrijgt, levert dit geen grote problemen op. Ter illustratie, op basis van de hoogst gemeten TBA-waarde zou een kind van 4 jaar (gewicht 15-20 kg) ongeveer 0,4 liter slootwater ‘mogen’ binnenkrijgen en een volwassene ongeveer een liter, zonder dat nadelige gezondheidseffecten door de TBA worden verwacht. Maar natuurlijk is het af te raden om zoveel te drinken van dit water, vooral vanwege microbiologische risico’s”, vertelt een woordvoerder van de Omgevingsdienst die ook contact heeft met de GGD.
OZHZ: “Zwemmen en spelen op eigen risico”
Ondanks de informatie blijven omwonenden ernstig bezorgd. “Ik zie kinderen spelen bij de sloot en soms zwemmen er honden en eendjes”, meldt een flatbewoonster. De woordvoerder van de Omgevingsdienst wijst er echter op dat de sloot geen officieel zwemwater is. “Omdat de dijksloot geen zwemwater is, wordt de zwemkwaliteit van het water niet gecontroleerd. In oppervlaktewater en in modder kunnen micro-organismen voorkomen die bij contact met de niet-intacte huid (denk aan wondjes) of bij inname via de mond infecties kunnen veroorzaken. Spelen en zwemmen in oppervlaktewater is op eigen risico, zoals altijd geldt bij niet-officieel zwemwater. Daarom staan er ook geen waarschuwingsborden. Hierin verschilt de sloot aan de Lindtsedijk niet van andere locaties.”
Dampen en branden
Omdat de sloot onder balkons ligt, maken veel bewoners zich zorgen om dampen, zeker in de zomer. Warme lucht kan immers meer waterdamp bevatten die wellicht ook TBA met zich meevoert. Maar ook die zorg weet de OZHZ-woordvoerder te relativeren. Ze legt uit: “Zodra TBA vanuit het oppervlaktewater of de bodem uitdampt, verdunt de stof heel snel. Bij hogere temperaturen verdampt er wellicht iets meer, maar dit leidt niet tot veel hogere concentraties in de buitenlucht”. Een ander gevaar zien bewoners bij brand. “Stel dat de brandweer nu bluswater gaat gebruiken uit de dijksloot?”, vraagt een bewoner zich af. Maar ook dat leidt niet tot gezondheidsrisico’s volgens de OZHZ-woordvoerder. “Dit valt namelijk onder incidentele blootstelling en blijft onder de gezondheidskundige risicowaarden”, verduidelijkt ze.
Verontreiniging komt uit Develhaven
De bewoners van de IJsvogelpleinflats kregen op 20 mei 2021 een brief van de Omgevingsdienst. Hierin meldde ze de TBA-verontreiniging en de oorzaak. De stof is in de jaren 1960 gelekt door Ashland (Develhaven) dat eerder bekend stond als Hercules en Aqualon. Vanaf 1970 zakte de TBA in het diepe grondwater dat noordwaarts stroomde richting het IJsvogelplein. Door kwelwerking is het grondwater in de bebouwde kom omhoog gekomen. Zo ontdekte de Omgevingsdienst (toen nog Milieudienst) in 2005 de eerste TBA-sporen die van Ashland bleken te komen. Zodra dat bekend werd, eistte de Omgevingsdiens (mede namens de provincie) dat Ashland bodemonderzoek zou verrichten in zijn omgeving. Daaruit is pas in 2016 gebleken dat het diepere grondwater ook TBA bevatte, waarna meteen meer onderzoek verricht werd. Uit de resultaten concludeerden de GGD en de Omgevingsdienst dat de gezondheidsrisico’s verwaarloosbaar zijn. Toch bleken maatregelen nodig op grond van de Wet Bodembescherming.
TBA verspreidt zich te snel door bodem
Volgens de Wet Bodembescherming mag de TBA zich niet sneller door de bodem verspreiden dan 1.000 m3 per jaar. Uit onderzoek blijkt echter dat de substantie zich met ongeveer 23.300 m3 per jaar verspreidt, waarmee de wettelijke norm ruimschoots overschreden wordt. Er is daarom sprake van een onaanvaardbaar verspreidingsrisico als gevolg van een onbeheersbare situatie. Om de situatie beheersbaar te houden moet de vervuiler (het huidige Ashland) een saneringsplan opstellen. Dat is gebeurd en het plan vermeldt dat Ashland het vervuilde grondwater op strategische punten laat oppompen. Daarbij is het niet haalbaar om alle vervuiling te verwijderen, meldt de Omgevingsdienst nog. De TBA die overblijft, zal verder oplossen via natuurlijke processen als afbraak en verdunning, vult de GGD aan.
Flatbewoners: “Nooit meer onbezorgd op balkon”
Hoewel Zwijndrecht.net de informatie van de Omgevingsdienst al gedeeld heeft met de bewoners blijven ze ongerust. “Ten eerste weten we dat er miljoenen omgaat in het onderzoek en de sanering, dus moet het wel heel ernstig zijn. Vandaar dat we ook nooit meer onbezorgd op onze balkons kunnen genieten. Ten tweede kregen we in mei een eenmalige brief die we heel onduidelijk vonden. Bovendien legde het document niet uit dat de sloot gevaarlijk kan zijn en ze meer TBA bevat dan wettelijk is toegelaten. Dat weet niet iedereen, want we zien nog altijd kinderen en hondjes zwemmen in het water”. De flatbewoners blijven dus bezorgd en meerderen overwegen zelfs om te verhuizen, zo meldt een verdrietige bewoner.
Foto's: Jan-Willem Schneider
