Andries van Gemerden (CU-SGP): "Zelfredzaamheid gaat ten koste van de samenredzaamheid"
ZWIJNDRECHT - Andries van Gemerden is fractievoorzitter van de ChristenUnie-SGP en schrijft maandelijks een column voor Zwijndrecht.net. Deze keer schrijft Andries over het verschil tussen zelfredzaamheid en samenredzaamheid. Naar de laatste variant gaat zijn voorkeur uit om een goede samenleving te realiseren. Andries schrijft:
Zelfredzaamheid of samenredzaamheid?
Als gemeenteraadslid kom ik het begrip zelfredzaamheid vaak tegen. Als we de betekenis van het woord opzoeken, dan vinden we is als: Zelfredzaamheid is het vermogen van iemand om voor zichzelf te zorgen. Men kan eigen problemen oplossen en gaat zelfstandig door het leven, ofwel: weet zichzelf te redden.
Een van de doelen van de overheid is het bevorderen van de zelfredzaamheid van inwoners. Ondersteuning en hulp zijn dan alleen voor noodgevallen en tijdelijk, totdat iemand het weer zelf kan of met ondersteuning vanuit het eigen netwerk. Dat kan bijvoorbeeld gaan om betaald werk, zelfstandig en zo lang mogelijk thuis wonen, opvoeding of psychische nood.
Het klinkt aantrekkelijk voor jezelf kunnen zorgen, jezelf te kunnen redden, onafhankelijk zijn. Wie wil dat nou niet: een leven zonder grote beperkingen of problemen die je niet meer zelf op kunt lossen. Maar klopt dat beeld wel? Realiseren we met de nadruk op zelfredzaamheid een goede samenleving voor iedereen?
Steeds sterkere nadruk op individu
Onze samenleving is steeds meer gericht op het individu. We kunnen daarmee zomaar doorslaan naar het vooral bezig zijn met onze eigen reputatie, ons eigen ego, over ‘hebben’ en aanzien. Daar denken we dan blij van te worden, gelukkig van te worden. Maar worden we er echt gelukkig van? Geeft het echt een vorm van vreugde? Een succesvolle columnist uit de New York Times, David Brooks, heeft hier mooie dingen over gezegd.
Als we bezig zijn met onze eigen reputatie en ons eigen ego en scoren, dan leef je volgens David op de eerste berg. Hij zegt dan: “Als je leeft op de eerste berg, kun je uiteindelijk jezelf verliezen en in een diep dal terechtkomen”. Hij beschrijft vervolgens dat je daar uit komt via de tweede berg. Dan gaat het om de dingen die echt de moeite waard zijn. Denk dan aan relaties, het juist afhankelijk zijn van elkaar in plaats van onafhankelijk zijn, het onderdeel zijn van een netwerk, je eigen ego afwerpen en een bijdrage leveren aan de maatschappij.
De overheid in zijn algemeen overschat de zelfredzaamheid van burgers misschien veel te vaak. Niet iedereen heeft een groot netwerk dat kan helpen. De regelgeving is vaak ingewikkeld en betaald werk is niet voor iedereen een haalbaar doel.
Hebben we ook nog tijd en aandacht voor elkaar?
We zijn allemaal verantwoordelijk voor een goede samenleving. Proberen wij eigenlijk ook vaak niet alleen onszelf te redden of hebben we ook nog tijd en aandacht voor de ander? Gaan we mee in de gedachte dat iedereen voor zichzelf verantwoordelijk is en dezelfde kansen heeft? Of geven we het sociale geluid weer meer ruimte? Ik zou graag willen dat we met elkaar streven naar het ervaren van vreugde in plaats van naar het zoeken van persoonlijk geluk.
Tijdens de eerste lockdownperiode vorig jaar ontstonden er heel veel mooie initiatieven om elkaar niet alleen te laten, om elkaar te helpen. Je zag een spontane samenwerking tussen ondernemers, overheid, burgers en kerken. We ontdekten weer dat helpen en geholpen worden een goed gevoel geeft, vreugde geeft, dat het ons als mensen aan elkaar verbindt.
Overheid moet onderlinge betrokkenheid stimuleren
Onderlinge zorg is primair de verantwoordelijkheid van mensen, families, vrienden, kerken en andere verbanden. De overheid moet die onderlinge betrokkenheid ruimte geven en stimuleren. Zij kan de samenleving het beste ondersteunen door maatwerk en een veerkrachtig vangnet. Dan gaan we met elkaar van zelfredzaamheid naar samenredzaamheid. Zullen we de term zelfredzaamheid gewoon vergeten?
Door: Andries van Gemerden, fractievoorzitter ChristenUnie-SGP
