Burgemeester Van der Loo: “Mijn ambitie voor Almere won het van mijn loyaliteit aan Zwijndrecht”
ZWIJNDRECHT - Burgemeester Hein van der Loo neemt deze week met gemengde gevoelens afscheid van de Zwijndrechtse bevolking. Maandag 6 maart kan iedereen onder het genot van een broodje hem de hand schudden. Dit afscheid is voor Zwijndrecht.net aanleiding met de burgervader een uitgebreid gesprek te hebben. Onderwerpen als loyaliteit, zijn contacten met burgers en raadsleden, grote bestuursopgaven en gemeentelijke samenwerking passeren de revue. Zijn advies aan raadsleden: scherpere discussies. En fuseren met Ambacht? “It takes two to tango”…… Afscheid met een lach èn een traan!
Loyaliteit of ambitie
Een voor de hand liggende vraag is waarom Van der Loo al na vier jaar weer weggaat. Sommige van zijn collega’s in de Drechtsteden zitten er al langer en de zittingstermijn van een burgemeester is zes jaar. Heeft hij zijn missie in Zwijndrecht dan nu al af?
“Nee, deze missie is zeker niet af. Ik wilde hier tenminste zes jaar blijven. En er is in Zwijndrecht nog genoeg te doen. Tegelijkertijd is er een markt die ik in de gaten houd. Noem het nieuwsgierigheid. Ik zag de vacature van Almere en dat bleef kriebelen. Almere is een grote, nieuwe stad die in ontwikkeling is. Dat intrigeert me. Om te solliciteren ben ik niet over één nacht ijs gegaan. Ik zat in dubio. Zwijndrecht heeft mij de kans gegeven om vanuit de financiële wereld een overstap te maken naar het burgemeesterschap. Daar ben ik de gemeenteraad van Zwijndrecht eeuwig dankbaar voor.”
Van der Loo neemt daarom met een lach én een traan afscheid van Zwijndrecht. Uiteindelijk won zijn ambitie voor Almere het van zijn gevoel van loyaliteit naar Zwijndrecht. “Maar Zwijndrecht is voor altijd in mijn hart."
Aantrekkingskracht Zwijndrecht
Ongeveer 4 jaar geleden kwam Van der Loo naar Zwijndrecht. Het was zijn eerste gemeente waar hij burgemeester werd. Waarom juist deze plaats?
“In de eerste plaats vanwege het groene karakter van de gemeente: de vele singels, de parken, het buitengebied en de ligging aan de rivier. De combinatie van groen en blauw – niet te vergeten ook in Heerjansdam - is prachtig. Geeft mensen rust en ruimte." Daarnaast noemt hij de bedrijvigheid in Zwijndrecht. “Ik kwam uit het bankwezen, had veel contacten met ondernemers en wilde daarom graag burgemeester worden van een gemeente met veel economisch verkeer. Nou, dat is er in Zwijndrecht. Van kleine start-ups tot grote internationale bedrijven. Dat zorgt voor dynamiek.”
Ervaringen
Hoe heeft uw het eerste burgemeesterschap in Zwijndrecht ervaren?
Van der Loo ervoer deze functie als ‘thuiskomen.’ “Ik heb in Zwijndrecht mogen ontdekken dat 'deze jas’ mij past. Het burgemeesterschap voelt als thuiskomen bij mijzelf.” De vertrekkend burgemeester benadrukt dat hij zich in Zwijndrecht ook letterlijk thuis gevoeld heeft. “Ik vond het fijn om door de winkels te lopen, op straat te zijn, mensen te begroeten en een praatje te maken. Met inwoners en ondernemers in contact te staan.”
Onthulling van het knikkerputje op het Raadhuisplein in Zwijndrecht
Wat waren bijzondere momenten, die u niet snel meer zult vergeten?
“Natuurlijk, er zijn aangrijpende momenten die me bij blijven. Denk aan de schietpartij bij winkelcentrum Walburg. Op klaarlichte dag en met dodelijke afloop. Dan leef ik intens mee met de familie van de slachtoffers, maar ook met de winkeliers en de ooggetuigen van dit drama. Mensen die daar toevallig met een boodschappentas langs liepen. Zoiets wil je echt niet zien, maar je ontkomt er niet aan, omdat het voor je neus gebeurt.” Van der Loo verwijst ook nog naar de lange en bedrukkende coronatijd. Geen contact. Verplicht afstand. Avondklok. De wereld stond stil. Met alle verdriet van dien. “Maar: ik vergeet zeker de mooie dingen niet. Vooral die blijven op mijn netvlies. Bijvoorbeeld de dankbaarheid die ik zag bij een bezoek aan een hoogbejaarde mevrouw of meneer. En de trots van een ondernemer, die liet zien hoe hij zijn bedrijfsvoering heeft verduurzaamd. Dat zijn indrukken, die me bij blijven. Of denk aan het Noordparkfestival, de Binnenvaartdagen en de Avondvierdaagse. Een concert van onze beiaardier, Koningsdag. Dat is Zwijndrecht op zijn best.”
Bezoek n.a.v. het 50-jarig bestaan Bakkerij Van der Spoel
Doorstroming
Er is in Zwijndrecht nog veel te doen. Wat ziet u als de grootste opgave?
Eén van de grootste opgaven van Zwijndrecht is volgens Van der Loo het duurzaam bouwen van (betaalbare) woningen. “Dat doen we voor onze (klein)kinderen. We hebben te weinig starterswoningen. Niet voor het eerst trouwens. Ik spreek veel ouderen die verhalen vertellen over hun tijd (jaren 50 en 60) van woningnood. Toen huurden of kochten ze hier een huis waar ze vaak nog steeds wonen. Ik denk dan: is er voor u iets anders te bedenken, beter passend, waardoor u letterlijk plaats maakt voor de jonge mensen, die net als u 60 jaar geleden, naarstig zoeken naar een huis? Maar ik mis het goede gesprek over solidariteit. De solidariteit tussen generaties, oud en jong.”
Scherpere debatten
De burgemeester is volgens de Gemeentewet zowel voorzitter van de gemeenteraad als voorzitter van het college. Past dit volgens Van der Loo wel in het dualisme? De premier is immers ook geen voorzitter van de Tweede Kamer.
De burgervader vindt deze formule een ‘uitstekend model.’ “Ik zou zelfs overwegen om geen burgemeester meer te zijn als één van deze twee rollen zou wegvallen. Hier zit de crux van de burgemeester als bestuurlijke bruggenbouwer. Ik ben immers voorzitter van twee bestuursorganen: van een uitvoerend orgaan (het benoemde college van burgemeester en wethouders) én van een kaders stellend en controlerend orgaan (de gekozen gemeenteraad). Als burgemeester probeer ik te helpen om raad en college zo goed mogelijk met elkaar te laten samenwerken. Natuurlijk moet ik deze twee rollen goed onderscheiden. Maar ik kan 'op de brug' raadsleden aanmoedigen om meer scherpte in het debat te brengen. En wethouders om hun mannetje of vrouwtje te staan bij teveel bemoeienis van de raad. Alles volgens de kaders die de gemeenteraad heeft vastgesteld in 'Krachtig Zwijndrecht 2.0'. Koersvast. Het belang van Zwijndrecht voorop."
Van der Loo mist in de gemeenteraad soms de scherpte tussen de politieke fracties onderling. “Ik zou partijen willen oproepen om elkaar in Zwijndrecht wat meer de maat te nemen. Dat mag best meer discussies opleveren. Ondanks het raadsprogramma van alle fracties blijft er gedurende een periode van vier jaar genoeg te kiezen. Daar zijn ook onze inwoners bij gebaat en misschien wel de opkomst bij eerstvolgende verkiezingen." Hij gelooft echter niet dat het lage opkomstpercentage bij de raadsverkiezingen te maken heeft met het Zwijndrechtse model van een gezamenlijk raadsprogramma.
Advies aan Gemeenteraad: scherpere debatten
Sneller contact met burger
De burgemeester ziet in de lokale democratie een groeiende kloof tussen kiezer en gekozene. “Dat vind ik allereerst de politiek zelf aan te rekenen. Het gaat erom aan inwoners veel beter en sneller uit te leggen waarom de gemeente iets doet. En ook waarom je als gemeente iets niet doet. Voor mezelf hanteer ik de norm om binnen één dag te antwoorden op e-mails en telefoontjes. Minstens een ontvangstbevestiging. Dan weet een inwoner die de moeite neemt om contact te leggen dat zijn/haar vraag of opmerking in behandeling is."
Ook vindt hij dat bestuurders en raadsleden in de sociale media onwaarheden krachtiger moeten weerleggen. “Verkeerde informatie krijgt in sociale media een eigen dynamiek. Die moet je neutraliseren. Discussie graag, maar het moet wel kloppen.”
Onder de mensen tijdens de Open Monumentendagen 2022
Echte burgervader?
Was Van der Loo een echte burgervader, in de zin dat hij veel contacten met de inwoners van Zwijndrecht had?
Bescheiden: “Dat vind ik heel moeilijk van mezelf te zeggen. Het antwoord op deze vraag laat ik graag aan anderen. Ik heb mijn best gedaan en geprobeerd zo dicht mogelijk bij de inwoners en ondernemers te staan. Ook in coronatijd: ik heb kaarten gestuurd en brieven geschreven. Mensen aan mijn keukentafel uitgenodigd om hun verhaal te vertellen, via een podcast aan iedereen die het wilde horen." De burgemeester heeft in coronatijd zelfs een lied gemaakt!
Podcastopname bij de burgemeester thuis aan de keukentafel
Goede omslag bij samenwerking Drechtsteden
De laatste jaren is er een omslag geweest in de samenwerking in de Drechtsteden, want het Drechtstedenbestuur en de Drechtraad zijn afgeschaft. Van der Loo vindt het goed dat beide organen zijn opgeheven: “Het was een vrij bureaucratisch model geworden. Een wereld in zichzelf. Daarom hebben we in de regio een paar dingen veranderd. In de eerste plaats laten we nu veel onderdelen van de bedrijfsvoering (IT, personeelszaken, communicatie) door Dordrecht uitvoeren en wij betalen daarvoor. Daarnaast hebben we besloten om onze gemeenteraad meer te betrekken bij onderwerpen als (jeugd)zorg en welzijn. De besluitvorming hierover was voorheen grotendeels in handen van de Drechtraad. Qua kaders en budget ligt die nu bij de lokale gemeenteraden, dichtbij de inwoners en per gemeente anders. Maar inderdaad, de Sociale Dienst Drechtsteden houdt zich nog steeds bezig met de uitvoering, professioneel en efficiënt.
Tenslotte zijn er nog opgaven als economische groei, woningbouw, verduurzaming en mobiliteit. Daarvoor geldt de lichtste vorm van samenwerking. Nog steeds regionale samenwerking, maar niet meer alles met alle zeven gemeenten. In Smart Delta Drechtsteden hebben we gezegd: als een paar gemeenten bij projecten willen samenwerken, dan is dat prima. Doe het vooral met partners in het onderwijs en het bedrijfsleven. Denk aan het Leerpark in Dordt. De Noordoevers (samenwerking tussen Zwijndrecht en Hendrik-Ido-Ambacht) of de Spoorzone (Zwijndrecht en Dordrecht). Zoek per project je partner(s).”
“It takes two to tango”
U had het over samenwerking tussen Zwijndrecht en Ambacht. Hoe ziet u deze samenwerking in de toekomst? Ligt een fusie tussen beide gemeenten niet voor de hand?
“De gemeenten Zwijndrecht en Hendrik-Ido-Ambacht zijn uitstekende buren. We doen veel samen: de Volgerlanden, de Noordoevers en we kijken regionaal hoe we de opvang van vluchtelingen kunnen coördineren.” Maar een fusie? “It takes two to tango”, zegt hij en kijkt veelbetekenend. “Je hebt twee gemeenteraden nodig, die moeten instemmen. Ik zie vanuit een fractie als SGP-ChristenUnie in Hendrik-Ido-Ambacht nog veel openlijke weerstand. Tegelijkertijd spreek ik ondernemers uit beide gemeenten die zeggen 'gekkenhuis, twee gemeenten in de Zwijndrechtse Waard'. Samenwerking moet je willen. En een fusie helemaal. Forceren, daar geloof ik niet in.”
Burgemeester staat boven partijen
Van der Loo begon als een CDA-burgemeester, maar verlaat Zwijndrecht als partijloze burgemeester. Waarom is dat gebeurd?“
Wel, bij de invulling van dit ambt ben ik er voor mezelf achter gekomen dat ik als burgemeester het beste functioneer als ik politiek neutraal ben. Met twee, drie of vier letters achter mijn naam voelt het alsof ik in een hokje wordt gestopt, terwijl ik boven de partijen wil staan. Dat was de reden om mijn lidmaatschap op te zeggen.” Resoluut: “En het bevalt me goed.”
Over vijf jaar…
Waar staat u over vijf jaar?
Nadenkend: “Hopelijk ben ik dan een goede burgemeester van Almere, die zegt: net als in Zwijndrecht zie ik veel gebeuren en draag ik een steentje bij.” Gevraagd naar de grootste uitdaging voor Almere ziet Van der Loo het in goede banen leiden van de enorme groei die de stad nastreeft. “Hoe voorkom je groeistuipen? Hoe blijft de stad gezond? Hou bouw je (financieel) duurzaam zonder het beheer van bestaande wijken te vergeten? Hoe laat je iedereen meedoen? Hoe zorg je voor een goede infrastructuur en voldoende groen en blauw?" Vooruitkijkend naar zijn installatie op woensdag 8 maart, stelt Van der Loo zich voorzichtig deze vragen. Nieuwsgierig als altijd.
Hein van der Loo: Van Zwijndrecht naar Almere
