AD De Dordtenaar viert 75-jarig jubileum
DRECHTSTEDEN - De regionale krant De Dordtenaar viert de 75ste verjaardag - vandaag 27 maart - met zeven speciale pagina's in het zaterdag-katern.
Herinneringen wat eens De Dordtenaar heette blijven alhoewel vanaf 1 september 2005 het dagblad uit komt onder de titel AD De Dordtenaar.
Regio-hoofdredacteur Paul van den Bosch blikt daarop terug met als kop over de krant: ,,Al 75 jaar de stem en ogen van uw regio." Hij vindt het wel opmerkelijk dat het AD vier weken na De Dordtenaar in 1946 werd geboren.
1946
De (pers) historie begon op 1 april 1946 als De Dordtenaar in Dordrecht, met snel ook lezers in Zwijndrecht, Ambacht en Heerjansdam, Hoeksche Waard, Alblasserwaard en Werkendam. Peter Koster vertelt de lezers dat de historie toch al eerder begon, toen verzetsbladen samen gingen werken. ,,75 jaar De Dordtenaar? Dat is iets te weinig...."
Lou (LWA) de Bot - de eerste directeur - benadrukte altijd voortgekomen te zijn uit de naoorlogse Vrije Pers. De Uitgever De Vrije Pers veranderde wel snel in BV De Dordtenaar. De Bot was er ook trots op, dat zijn krant eerder op de markt was dat de Rotterdamse uitgave Algemeen Dagblad.
De nog steeds legendarische Willem Pluygers zette vanaf april 1946 als uitgever het populaire AD in de markt. De kranten kregen een moeder (AD) dochter (De Dordtenaar) relatie. Pluygers werd 103 jaar en genoot lang van zijn AD.
Rotterdam
Die krant in Rotterdam leek ver weg soms, zeker de eerste tijd toen het personeel een soort Dordtenaar-familie was.
Chef algemene zaken Jacob de Haan, procuratiehouder Aart Brand, advertentiechef George Grooteboer, chef stad Henk van Liempd, Piet de Rover, Daaf Minderhout, Cees Schilthuizen, waren namen in stad en streek, die aan de De Dordtenaar verbonden waren.
De onlangs overleden Ad Bakker werd wel herinnerd als kunstschilder, maar was ook jarenlang een promotor van de krant totdat hij een bedrijfsongeluk kreeg.Piet Jouwma ging op een motor door stad en streek om overal de krant zichtbaar te maken en natuurlijk bovenin een krantenbak.
Kopblad
Toch noemde de een de Dordtenaar een kopblad van het AD. De ander wees erop dat de krant wel een eigen hoofdredactie had en zelf kon bepalen wat werd meegenomen uit het AD-pakket.
Als de rubriek van Robert Long schokkend kon zijn voor de lezers in vooral de Alblasserwaard, ging Long een keertje niet mee. Hij werd dan te uitgesproken genoemd tegen vooral kerkmensen.
Een aantal namen in de hoofdredactie ging bij de pershistorie behoren, zoals in de jaren zestig van de vorige eeuw de uit Gorkum afkomstig Henk van Peer, Jan Eijkelboom (later vooral bekend als dichter), Gerard Bergers en Hans Kerstiens (tot 2005). Jaap Bouman noemt in zijn rubriek over het jubileum ook nog in de begintijd de opa van Ronald als hoofdredacteur, alhoewel hij soms ook chef redactie wordt genoemd in de eerste jaren.
Rien Jille was een (kortere) periode tussenpaus tussen Bergers en Kerstiens. Daarvoor was hij het gezicht van de krant in de Zwijndrechtse waard.
Bergers, die voor zijn Dordtenaar-tijd chef nieuwsdienst was van het AD, wilde ook groter denken met de krant. Zo voegde hij nieuwsverslaggever Jan Vos toe aan het AD team dat verslag deed van de kaping van een trein en gijzeling van schoolkinderen in 1977 in Drenthe.
Politieradio
,,Grote zaak, groot brengen", was zijn gevleugelde benadering op de redactie. Het nieuws dat de politieradio op de krant binnen bracht, indien nodig 24 uur per dag, was voor hem haast een hobby om te volgen. Hij reed ook rond in een Jeep.
Toen de krant nog in de middag uit kwam, moest in de ochtend al een kop worden bedacht voor de middag. Dat ging een keertje spraakmakend fout. Toen op 30 april 1980 De Dordtenaar sprak over een rustige inhuldiging van Koningin Beatrix in Amsterdam op de voorpagina, waren de rellen in de hoofdstad al uitgebroken.
Nieuwsverslaggever Jan Vos kon daarna op de krant als geen ander uit de doeken doen wat er met hem gebeurde toen hij de krant van de mat haalde en naar TV keek.
Tante Dinie
De kinderrubriek in de krant - met tante Dinie - was in de jaren zestig van de vorige eeuw ook befaamd in stad en streek. De krant stimuleerde om de band met de lezers te versterken ook allerlei activiteiten. De Dordtenaar Cup stond voor verschillende sportevenementen, zoals voetbal, klaverjassen, schaken en dammen. In 1972 was er een fietstocht voor de jeugd door het gebied van de krant.
Freek Kandel begeleidde in stad en streek de verspeiding van de krant vanuit een kever met open dak. Hij werd zo bekender nog dan door zijn baan bij de krant. Toen de krant een middagkrant was, was de buitendienst bekend bij alle bezorger. De Dordtenaar wordt nu meegenomen in een tas met veel andere kranten. Toch is in de stad AD De Dordtenaar de marktleider gebleven.
Theo Koomen
Een aantal verslaggevers, die bij de krant begon, bracht het tot landelijke roem. Sport-journalist Theo Koomen - rond 1956 in Dordrecht - mag in de historie van de krant wellicht de bekendste zijn geworden. Hij overleed in 1984 bij een auto ongeluk.
Zijn naam is in enkele plaatsen in het land inmiddels aan een straat verbonden.
Journalisten van toen worden in de jubileum bijlage ook genoemd. ,,Onder de boegbeelden die bij de Dordtenaar hebben gewerkt bevinden zich Piet Hartman, Herman Kersbergen, Hans Berrevoets en Cees Schilthuizen", zo schrijft de krant ter inleiding op hun terugblik.
Andere namen zijn ook bekend in bepaalde gebieden, als Henk Bovekerk in de Alblasserwaard vanuit zijn Noordeloos. Hij bedacht het knikkerkampioenschap in Noordeloos en schreef over zijn gebied ook boeken.
Frits Stout had eigen mensen/lezers die hem volgde via de rubriek koren en korpsen. Toen Frits dreigde te stoppen werd hem haast door de achterban een aubade gebracht, dus ging hij weer door.
Sommige journalisten verkozen de overstap naar voorlichting en communicatie ook bij de gemeentes, zoals Mark Benjamin, Wilko Peenstra en Pauline Schilthuizen. Ingrid de Groot was de eerste verslaggever uit Dordrecht, die de hoogste journalistieke prijs won: De Tegel. Ze werd zo in het zonnetje gezet met een landelijke AD-collega voor hun artikelen over DuPont.
Fred
De sportredactie had eigen gezichten en zo stond Fred van Dongen bekend als chef sport toen zijn overgang naar het AD. Carla Boers en Frans van Westen markeerden ook een sportperiode vanaf 1979.
Hans Ruben (ook sport en befaamd in de tenniswereld) ging op een bepaald moment landelijk verder in de onderneming. Cees Schilthuizen geeft in de krant nog aan dat hij als fotograaf uitrukte voor rampen enz. Zijn persoonlijke persgeschiedenis begon overigens pakweg vijftig jaar geleden eerst bij het Dordtsch Dagblad aan het Scheffersplein.
Fotograaf Kees kreeg als verslaggeefster Pauline Schoonen mee, dat nu al jarenlang Schilthuizen als achternaam voert. Cees heeft overigens nog steeds zijn fototoestel bij de hand, want het bloed kruipt waar het niet gaan kan!
Walson
Historische onderwerpen werden eerst jarenlang beschreven door Chr. J. Walson en inmiddels al dertig jaar door Jaap Bouman. Jack van der Neut deed de natuurrubriek.
Pak weg een kwart eeuw geleden stonden de stadsverslaggevers nog met een foto vast op pagina 3. Daaronder bekende namen zoals Nel van de Berg, Conny Taheij en Mark Benjamin (voorlichter van de gemeente vanaf 2007). De namen markeren een tijdperk. In het vraaggesprek met Herman Kersbergen, die ook een periode chef was, was een groepsportret van verslaggevers in het Dordrechts Museum te zien. Dat was eerder in de tijd.
Uiteraard ontbreken ook de trouwe abonnees niet in de jubileum uitgave, waarin ze vertellen samen gezellig de krant te lezen. Mensen zeiden vroeger ook lid te zijn van hun krant.
Voor de wind
Zakelijk ging het de krant ook lange tijd voor de wind. De Bot, die door de in 1987 overleden journalist Jan Vos de dompteur van het Bagijnhof genoemd, maakte van zijn krant de marktleider. Tom Bakker was de laatste journalist die ook nog directeur werd van De Dordtenaar en dat combineerde hij met een zelfde rol bij het zusje Rijn en Gouwe in het Groene Hart.
In zijn tijd had de krant het 40.000 plan. De Dordtenaar wilde - naast de abonnees op het AD - doorgroeien. De twee kranten samen hadden in Zuid-Holland - Zuid dan een positie met 65.000 abonnees waarbij dan ook Gorinchem was gaan meetellen. De positie in Gorkum was ontstaan door het Nieuwsblad van Gorkjum dat al eerder in het AD was opgenomen en waardoor Piet Hartman, Henk Bovekerk, Paul Schalkwijk en Frits Stout naar De Dordtenaar kwamen.
De ontwikkeling op de regionale krantenmarkt veranderde echter ingrijpend in 75 jaar: Van acht dagblad-titels naar vier titels (rond 1970) naar vanaf 2005 AD De Dordtenaar met een regionale bijlage. De Dordtenaar op de huis aan huis markt begon met de Drechtstreek (voor niet abonnees).
Piet de Meer
Daarna volgde de woensdag en de Stem van Dordt. Hieraan is vooral de naam verbonden van Piet de Meer. Piet vormde een team met hoofd advertentie JACK VAN AKEN. Dat samenspel was bij huis aan huis bladen gebruikelijker dan bij het dagblad dat een eigen redactiestatuut als kompas had.
Piet overleed enkele jaren geleden en collega's hopen nog eens ergens zijn naam in de stad, bijvoorbeeld bij een bank in Park Merwestein een blijvende herinnering te geven.
Mensen die bij de Dordtenaar het vak hadden geleerd gingen elders verder zoals pakweg een kwart eeuw geleden Piet van Westen Dordt Centraal in de markt zette.
De titel Stem van Dordt (eens een apart weekblad onder directie van George Grooteboer en Henny Goudt) kwam weer terug bij De Dordtenaar. Na allerlei wisselingen werd enkele jaren geleden de titel van de markt gehaald en was Piet van Westen de enige uitgever huis aan huis. Daarnaast kwam er wel een nieuwe media onntwikkeling op gang via de locale omroep; Van TROM naar RTV Dordrecht.
Bus
Intussen was de krant ook via facebook, website en andere manieren zichtbaar geworden voor de lezers. De krant in de bus was niet maar de enige keuze voor de lezers: De krant kon ook digitaal worden gelezen in allerlei vormen.
Ook de abonnee-aantallen kwamen steeds meer onder druk te staan.Daarom gingen uitgevers reorganiseren en werd in 2005 het AD de titel voor heel veel regios. Daarnaast maken andere titels gebruik van het aanbod uit het AD buiten hun eigen gebied. De Zeeuwse PZC is daar een voorbeeld van.
Toch hoort de bezorger van de krant er ook nog steeds bij, als laatste schakel in het werkproces om het nieuws in de brievenbus te stoppen. AD De Dordtenaar probeert, zo legt Paul van den Bosch uit, om allerlei manieren het laatste nieuws op allerlei manieren als eerste bij de lezer te brengen.Het sleutelwoord is dan: Altijd dichtbij.
