Wie in New York in het museum loopt kan de Zwijndrechtse oevers zien hangen

19 september 2021 door Chris Moorman
Wie in New York in het museum loopt kan de Zwijndrechtse oevers zien hangen

Meer dan ooit is het leuk om iets over Zwijndrecht te zeggen of te schrijven maar vooral niet te zwijgen.

De gesprekken over zwijndrecht vonden ook op de open monumentendag plaats. Over mijn column onder andere over de Da costastraat. De nieuwe inwoners die daarover begonnen waren eigenlijk terugkeerders. In negentien eenenzeventig  vertrokken zij naar elders en zo een kleine twee jaar geleden kwamen zij weer terug, back to the roots, naar Zwijndrecht.

Zij herkenden het niet meer en misten straten die in hun geheugen stonden maar door alle veranderingen er niet meer zijn.  Aan het stationsplein krijgt de flat die Boris heette nu een nieuwe, maar historisch correcte naam, meerdervoort.

Ik schreef daar vaak genoeg over maar het is mooi om te zien. 

Als je vanaf de dijk rond kijkt dan is er veel te zien, beter ga je op de brug staan omdat je dan verder kijkt en meer een beeld hebt van de veranderingen. Kleuren dakpannen laten de oude wijken zien, glimmende zonnepanelen de toekomstgerichte woningen. In plaats van houten keten staan er nu betonnen skeletten, Kantoren hebben de molen vervangen en het asfalt en het spoor hebben een met een verbrede ruimtebeslag hun littekens in het landschap getekend.   

Ik kijk graag naar de oude schilderijen die van de oevers af geschilderd zijn. Van Strij of van Goyen om er een paar te noemen. De oevers die internationaal van betekenis zijn waar beroemde mensen hebben rond gebobbeld maar ook jij en ik.

Die schilders hebben mooie vergezichten geschilderd of de luchten vastgelegd waarbij je zo heerlijk kan wegdromen.

Veel schilderijen zijn er gemaakt vanaf de oevers van Zwijndrecht en Meerdervoort. Ik kijk graag naar de perspectieven en probeer dan de locatie terug te vinden waar de schilder stond. 

Met de huidige techniek met telefoons lukt mij dat aardig. Dat dank ik dan aan de grote kerk, de Dordtse dom, die al zolang, sinds 1470, een vast punt is in het landschap.

In de technieken die ik combineer uit tekenen, bouwkunde en stedenbouw komt daar dan een duidelijke lijn uit. Die leg ik graag op plattegronden om zo te kunnen kijken door de eeuwen heen.

Ik probeer mij ook wel voor te stellen hoe het achthonderd jaar geleden uitzag als je op onze oevers stond. De dijken waren uitermate instabiel. In zwijndrecht lag onder de dijk menig boerderij op een donk, terp zeggen ze in Friesland , het rivierenlandschap zag er anders uit en de Dubbel en Devel kenden nog een verbinding.

In de verbeelding van ons landschap gingen ze bij de aanleg van de HSL nog wat verder terug, zo een vijfduizend jaar, en toonden daar de jagers verzamelaars in het buitengebied en de donken waarop zij verbleven.

Zover terug ga ik niet dit keer want de schilderijen  waar ik het over had waren voor mij de aanleiding van deze column.

Stel je voor je loopt in New York een bekend museum binnen en loopt te genieten van de locatie met al het moois wat er hangt en komt dan van Goyen tegen. Je hebt je roots in Zwijndrecht en kijkt ineens naar het schilderij waar staat een beeld vanaf de Dordtse Kil.

Net als de bewoners die in negentien eenenzeventig vertrokken kijk je naar de oevers waar veel is veranderd.

Bij het zien van dat schilderij voel ik mij historisch geprikkeld die mij terugbrengt naar toch wel een historisch belangrijke tijd. De tijd van de gebroeders de Witt en het eerste stadhouderloze  tijdperk.

Van Goyen schilderde in zestien vierenveertig het beroemde schilderij . Als ik op de dijk sta boven de tunnelingang met dit schilderij in gedachten dan voel ik mij een beetje als de man met de mand op de oever en kijk ik naar het aanlandende zeilschip waarbij ik bedenk dat deze aanland bij de steenen kamer. ik kijk naar de roeiers die eeuwenlang over de rivier vice versa roeiden.

In het landschap zie je de contouren van de stad en haar toegangspoorten, de molens die in steeds groter getale de oevers zullen gaan bevolken. Het zijn uiteraard de zeilschepen die domineren.  Op dit schilderij zie je niet de grote oorlogsschepen die op menig ander schilderij terug te vinden zijn rondom de slag bij Chatham die ook hier wel voor anker hebben gelegen.

Deze week kreeg een viermaster, de santa maria, veel aandacht en gaf de sfeer goed weer uit de tijd van de zeilschepen.

Ook dordt in stoom heeft altijd een mooie sfeer maar gaat natuurlijk niet zover terug als de tijd van van Goyen en zijn tijdgenoten.

Ik fiets nu zo een vijftig jaar door het gebied waar al die eeuwen al de bedrijvigheid is en gewerkt wordt.

Nu fiets je zo de brug over en dat past bij mijn tijd dat ik er rond rij. In mijn schooltijd in het oude Dordrecht reed ik langs de panden uit veertienhonderd waarvan er best veel is verdwenen. Ik heb het ook gelukkig zien opknappen en heb redelijk wat van de panden van binnen mogen bekijken.

Het hof ken ik van buiten en binnen en voelt aan als een gewone bekende plek. Hoe vaak ik wel niet in de Statenzaal heb gezeten en over het plein heb gewandeld of bij de opgravingen op het statenplein heb staan kijken  om de archeologische vorderingen te zien naar de huizen uit de tijd van van Goyen. Op het schoolplein van de statenschool zie ik dan ook data staan van 1607 en voelt het aan als logisch dat het er staat. Toch is het hofstraatje ook gewoon weer opgebouwd. Wat fijn voelt is de verbondenheid met de geschiedenis.

De kunstenaars leggen die het mooiste vast. De beschrijving van onze geschiedenis wordt nog wel eens aangepast.

De archeologen laten ons telkens zien hoe lang en hoe er gewoond wordt. Stel je voor dat je nu de combinatie maakt uit de tijd van van Goyen en de werkelijkheid van nu. Je krijgt een geweldig plaatje van zeilschepen op de oude Maas met de bruggen op de achtergrond. Een beeld dat ik ken uit tweeduizendtwee toen men dat realiseerde.

Verbeelding is de kracht waarin de droom een werkelijkheid kan worden.

Op dit moment vragen gemeentebesturen aan inwoners te dromen over de toekomst en wordt je zo de kunstenaar die kan verbeelden dat.. de toekomst er anders uit kan zien.

De hangende tuinen van Babylon verbeeld op de stadsbrug met een treinstation boven de rivier en een bos op de A 16. Het zou toch prachtig zijn als de verbeelding zou leiden naar een nieuw schilderij waarin men vierhonderd jaar later de oevers van nu niet meer zou herkennen. Voor de ramen van het gemeentehuis hangen allerlei tekeningen van studenten die in groepen serieus hebben nagedacht over het gebied van de spoorzone van waaruit van Goyen heeft zitten schilderen. Waar in Dordrecht een bureau met kinderspeelgoed naam een verbeelding van groene gebouwen neergezet heeft waar menig schilder blij van zou worden.  

Als ik al die tekeningen bekijk en bedenk dat dit er allemaal zou zijn over tien jaar dan denk ik dat als mijn zoon dan uit Amerika terug komt zich , net als de mensen die in negentien eenenzeventig vertrokken, zou verbazen en het niet meer zou herkennen.

Ik keek vandaag nog even naar de bruggen die verdwenen zijn die ik kende als ik over de brug kwam en naar de binnenstad reed. De bijzondere hefbrug op de dokweg, de verbinding sluisweg/prinsenstraat en zo nog een aantal. In Zwijndrecht verdween de verbindingsweg, verdwijnt nu de Javalaan die er met een enorme waterpartij trots bij lag.

Terugkomen en herinneren, en kunnen herkennen lukt niet zonder gids ( haal de fietsroute op het gemeentehuis) maar het warmte herinneren waar je hebt gewoond, gespeeld en bent opgegroeid is misschien nog wel het mooiste. Monumenten zijn het mooist in je verbeelding, hou dat vast en geniet van wat er nog is en vooral leeft in je hart.

 

Gerelateerde wijken:
Gerelateerde straten:

Over de columnist

Chris Moorman

Chris Moorman publiceert sinds 1977 artikelen, korte verhalen en columns en is sinds die tijd ook politiek actief binnen de regio Drechtsteden, hij is raadslid in Zwijndrecht. Deed opbouwwerk voor de kraakbond Zwijndrecht, de vereniging de Onderste Steen, woonconsumenten platform Drechtsteden en huurdersraad.

Als ondernemer is hij actief met zijn bedrijven fifth dimension en Lingam en actief voor de vereniging Piramiden en de geologische vereniging Geode. Ook is hij bekend van zijn eigen wierook lijn Chrisjewierook voor wereldvrede.

De binnenvaartdagen laten de geschiedenis herleven
16 sep
De binnenvaartdagen laten de geschiedenis herleven
Vakantie in mijn hoofd beleef ik al als ik door ons gebied rij en goed rondkijk
15 aug
Vakantie in mijn hoofd beleef ik al als ik door ons gebied rij en goed rondkijk
Voetbal is oorlog, van voetballers als Dick Groenewoudt en John ten Oever
09 jul
Voetbal is oorlog, van voetballers als Dick Groenewoudt en John ten Oever
Laten we Zwijndrecht vieren met herinneringen
14 jun
Laten we Zwijndrecht vieren met herinneringen
Van Leihuis tot Jupiterstraat waar we herdenken, gedenken, de geschiedenis verteld het verhaal
15 mei
Van Leihuis tot Jupiterstraat waar we herdenken, gedenken, de geschiedenis verteld het verhaal
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.