Van verdwenen boerderijen en Kasteel Develstein, terug naar de romantiek
Het was afgelopen zaterdag weer Develstein tijd zoals ik dat noem. Tijd voor de mineralenbeurs van Geode waar ik zelf al sinds 1971 aan deelneem. Als bezoeker , vrijwilliger en standhouder, en dat vooral de laatste deel al zo een ruim dertig jaar. De plek Develstein heeft voor mij heel veel invalshoeken.
De boerderij die er stond, de school die er kwam een plek waar we in het groen lagen te vrijen, de mineralenbeurs en uiteraard het kasteel Develstein die als het ware uit de opgravingen herrezen is. Bij de start van de mineralenvereniging ergens in 1968, het was geen revolutie maar eerder een revelatie, was de plek het Devel-paviljoen. Het Develpark , ontworpen door Hans Warnau, was toen nog kaal met het Devel-paviljoen en het zwembad de Hoge Devel als enige bebouwing gevolgd door de kinderboerderij.
De omgeving was eigenlijk nog gewoon het Zwijndrecht met boerderijen en huizen aan de oever van de Devel en de overgaand naar de Heer Oudelandslaan. Je kon de karren nog horen ratelen op de keien en de stilte op de rijksweg beluisteren. Het was dus kenmerkend voor de tijd dat een steeds grootschaliger ontwikkeling zich aankondigde.
Boerderijen had Zwijndrecht gelegen aan de lindelaan, die zijn nu allemaal weg, die doorliep naar de Devel waar bij Develstein aan de ene zijde een boerderij lag maar aan de pieterman kant er ook nog een paar lagen vanaf deze plek vond je er weer meer richting Kijfhoek, Heerjansdam en de Lindt op en onder aan de Lindtsedijk. Van al deze boerderijen zijn er dus maar weinig bewaard gebleven.
Maar ook de huizen aan de Devel zijn allemaal verdwenen en dat waren toch echt pracht woningen. Het hele gebied rondom het Develpark straalde iets uit van de platen van Jetses, iets landelijks, natuurlijks. Er werd geoogst , je had hooizolders. Later bleef in één van de boerderijen de manege gehuisvest, passend, aan de Pijl Hogeweglaan, zoals die nu heet, met aan de overzijde de piramidevormige kinderboerderij.
Met de vooruitgang verdwenen ook de Jetses achtige beelden en landschappen. De natuurlijke oevers werden gecultiveerd of ingeruild voor verdien modellen. Tal van overwegingen deden opgeld maar het meest belangrijke motief was meestal huisvesting en ontwikkeling. De ruimtelijke ordening van de provincie en dorp waren een drijfveer die Zwijndrecht gemaakt heeft tot wat het nu is.
Wie als jongere daar gespeeld heeft is de oudere van nu. Als je dieper ingaat op het gebied zoals rond Develstein ziet weer een romantisch geheel. Waarbij je op het kasteel van Develstein je kan wanen in de tijd van Jean Jacques Rousseau. Passend voor de plek waar deze filosoof die in de pedagogiek en politiek actief was prima zou passen.
Hij stond ook aan het begin van de romantiek die in deze column ook zo prima past. Het stuk waarin hij schreef over de liefde voor de natuur past ook bij Piet Verhagen of Hans Warnau. Het Develpark of Develstein heeft in en rond haar gebied, ik spreek hier graag over een vrouwelijk parkgebied, alles wat past bij de geschiedenis die herbeleeft mag worden. Het terug naar de natuur is nu ook actueel omdat het park opnieuw onder de loep ligt.
Hoe nu verder met het parkgebied. Het kasteel Develstein staat er in zijn ruwe vorm en brengt de historie weer tot leven. De school heeft een goede naam en brengt leerlingen voort met naam en faam. Zwemmers uit Zwijndrecht brengen het tot wereldkampioen en dat allemaal passend in dat gebied waar veel mensen met liefde aan terugdenken. Ik heb er veel herinneringen die als een rode draad door mijn leven lopen.
Als kind, volwassene, ouder, deelnemer aan tal van activiteiten, zaken waar ik trots op ben die mij raken. Het is iets waarin nu de gesprekken over het Develpark, de school, het spoor, de rijksweg, het milieu allemaal terugkomen. Maar ook de gebroeders de witt, Jacob Cats ook genoemd bij het Develstein, die als dichter toch echt eerder leefde dan Jean Jacques Rousseau. Als Cats de kinderen in de hoogtij dagen van het Zwembad de luide stemmen van de kinderen had gehoord had hij zeker zijn bekende uitspraak herhaald;”kinderen zijn hinderen”.
Dat Cats het Develstein kasteel bezocht zou hebben is geheel aannemelijk in de tijd en de functies die hij bekleedde. Burgemeester van Beveren als bewoner, burgemeester van Dordrecht , heer van oost Zwijndrecht, woonde tenslotte in de heerlijkheid van de Zwijndrechtse waard die sinds duizendzes beschreven wordt.
Zo zie je dat dat bij de Geodisten ook, mensen uit tal van windstreken die naar het huidige Develstein komen. Of dat nou Zierikzee is of gewoon vanaf de Pruimendijk uit het Oostendam . Het wordt een bijna historisch magische plek van samenkomsten waarbij geloof, hoop en liefde toch altijd de basis vormen.
Misschien is het tijd om in de nieuwe plannen rondom het park weer eens de oude huizen te herbouwen aan de oever van de Devel waarbij op de Luizenbult misschien wel een theehuis mag komen van waaruit boten verhuur plaats kan vinden of waaruit waterfietsen kunnen vertrekken. De oud woonplaats van de geliefde politieman van de Ven die ook statig zittend op een politiepaard is terug te vinden op diverse fotro s.
Romantiek? Terug naar de natuur, het gebeurt nog steeds en we doen het gewoon. Wonen aan de oever van de Devel met alle ruimte voor de recreatie zoals die bedacht was door Hans Warnau, laten we het koesteren. In het verleden stond op de vuilniswagens van Zwijndrecht;”laten we Zwijndrecht schoon houden”, laten we dat niet alleen doen , laten we het ook weer mooi maken.
Laat ik met Cats in gedachten eindigen in het oud Hollands geschreven als overdenking voor wat ik hiervoor heb geschreven;
“Dickwijls siet men dat de sotten
Met de wijse lieden spotten;
Maer wie sich nae wijsheyt stelt,
Laat de gecken ongequelt.
