Je loopt nooit alleen
Ik merk hoe de afgelopen weken zijn tol hebben gekost. Nu was tol toch een thema wat ik wilde benoemen nadat ik een foto had gezien van een tolhuisje aan de rijksstraatweg. Bij aanvang van deze column was ik al druk doende met dat thema terwijl ik telkens klem liep. Ik zat als het ware gevangen.
Gaandeweg ondernam ik een nieuwe poging voor een andere invalshoek maar ook hier leek het er op dat ik gevangene was van mijn eigen gedachten. Weliswaar lukt het mij prima om uit te breken en op leuke thema s te komen maar bemerkte wel dat de klem van de laatste vier weken zijn tol had gekost in de beperking van mijn denken.
Eigenlijk was ik teruggeworpen op mijn eigen gedachten en bij foto s uitgekomen in een mooie periode van de jaren zestig waarin ik jong,amper geboren, nog uitzicht had op Rotterdam. Stad in de wederopbouw. De nieuwe woonwijk werd volgebouwd en met mijn vriendje Ruud begonnen we aan een nieuw leven in vrijheid.
Ja dat vrijheids gevoel kwam ik ook tegen in de foto van de oevers. Een foto van Dordrecht waar zeilschepen lagen en een houtvlot voorbijkwam gestuurd door een stuur man. Zijn stuur was niet meer dan een houten stok. Recent zag ik op national geographic ook een survival programma waarbij de manen op een vrijwel identieke manier van laveren gebruikten. Houtvlotten waren tot de jaren zestig een natuurlijk fenomeen op de rivier.
In Zwijndrecht had je het balkengat met zijn stoomzagerij Visser, van Drimmelen in westkeethaven daar kwamen de boomstammen aan net als in Dordrecht er een speciale binnenhaven was waar de stammen zichtbaar vanaf de brug gestapeld lagen. Nu is de rivier natuurlijk onze koppeling aan de geschiedenis.
Eeuwenlang is dit gebied van de Drechtsteden aan deze levensader gekoppeld. Het stapelrecht in Dordrecht en de economische ontwikkeling die daaraan vast gekoppeld is. De tol heffing wat het stapelrecht was maar ook de tol die wij hieven als men onderweg was naar Dordrecht. Voor het oversteken van het veer betaalde men automatisch maar voor de weg was dat tot 1953 een gewoonte die iedereen graag omzeilde.
De veren waren op de levensader de oude maas van levensbelang. Zowel de tollenaar als de veerman hebben in spreekwoorden en gezegden een heftige lading. De vrijheid om te gaan en staan waar men wil wordt door hun begrensd. Ook al hebben we in 1953 definitief afscheid genomen van tol wegen duiken deze telkens weer op. Binnen Europa zijn we het gewend maar dichterbij hebben we de zeelandbrug of nog dichterbij de Kil tunnel.
De veerman bleef maar ook het spoor kende vroeger de perronchef die kaartjes controleerde, die prachtige kartonnen exemplaren voor op het perron of voor de treinreis. Het huidige station kent ze ook weer maar bij de nieuwbouw heeft er nog een hokje gestaan voor de kaartjescontroleur.
Gaandeweg is het gedrag van ons allen veranderd en zijn wij ons steeds meer gaan afwenden van controle of de aanschaf van kaartjes. Het ontlopen van tol dus feitelijk. Door de gebeurtenissen van de afgelopen vier weken zitten we plots weer in een gedragsverandering. We luisteren weer houden ons aan regels. Waar in de jaren zestig er nog veel ontzag was voor de politie hebben we ons er van afgekeerd maar nu plots met de noodwet door deze wereldoorlog tegen de onzichtbare vijand zijn we weer terug in een mooie verbondenheid.
Ik zie nu de mooiste dingen in mensen boven komen en met elkaar prachtige verbintenissen aangaan. Over het slechtste lees ik alleen maar op social media in de krant die nog steeds elke dag op de mat valt. Als ik die lees dan heb ik respect voor die bezorger en denk terug aan de tijd dat ik als jong mens de krant bezorgde. Ik was trots op het feit dat ik die 's-middags op tijd, voor half zes uiterlijk, in de bus gooide weer of geen weer.
Ja dat stuk wat nu in mij geprikkeld wordt is terugdenken kijken naar die jaren zestig dat ik opgroeide en met mijn vriendje Ruud in elkaars tuin speelde en hoe na zijn verhuizing ineens de tuin niet meer toegankelijk was. Maar ook hoe de magie van de omgeving mij inspireerde.
De straat uit , het Wagenveld, de Passage, de eendjesvijver, het gemeentehuis, de kerk langs door de Emmastraat de dijk op met zijn vele winkeltjes de rijstmolen met zijn magische namen aan de oever op de gebouwen naar het Veerplein. De pont over naar Dordrecht of met de bus naar het Dordtse waar je dan aankwam en het die bijzondere uitstraling had van die middeleeuwse stad die nu acht honderd jaar oud een moderne uitstraling heeft.
In die zestig jaar die ik even in gedachten door reis is mijn onbevangen kinderblik veranderd in een volwassen kijk met kennis van eeuwen. Juist de reflectie door de afgelopen weken hebben mij een gevleugeld gevoel gegeven waarin hoop de kern is. Waarin ik meerdere keren in mijn gevoel geprikkeld werd om creatief te worden om te overleven als ondernemer, om goed te doen voor mijn omgeving maar vooral om heel bescheiden te reflecteren op wat er eerder gebeurt is in de menselijke geschiedenis van dat Zwijndrecht wat al sinds duizendzes beschreven is aan die oever waar Dordrecht achthonderd jaar stad is.
Ik droom nog van die Kerkstoep, van de molensteeg, van de Zwijndrechtse nieuwlichters met hun zwavelstokjes. Van de nieuwe spiritualiteit die je telkens ziet ontstaan waarbij hoop telkens de kern is. Ik kijk naar de oever waar de Kaio Maru is gebouwd maar ook waar de Dordtse Dom nog steeds staat of waar de watertoren haar nieuwe licht verspreid.
Ik raak geïnspireerd door de geschiedenis voor en door hen die zich inzetten voor ons allemaal. Ik blijf hopen en hoop het hopen dat jullie dat dit jullie allemaal bereikt en dat met de hoop in ons hart wij nooit allen staan of zullen lopem.
