De identiteit van Zwijndrecht

11 juli 2019 door Chris Moorman
De identiteit van Zwijndrecht

Recent was ik te gast bij RTV dordrecht in het radioprogramma van Ben Corino. Misschien denk je waarom niet bij de ATOS want dat is toch Zwijndrecht. Ik begrijp dat prima maar Ben Corino doet veel verslag van Drechtsteden zaken en had mij als privé persoon op bezoek. Ben heeft zelf de connectie met de lindt. In het radioprogramma hadden we het er niet over maar wel buiten de uitzending om.

Mijn vader die uit Drente hier naar toe is gekomen om zijn gezin een betere toekomst te bieden vertelde mij ook wel eens over de bedstee waarin hij vroeger sliep. Zij hadden thuis, in klazinaveen, een grote boerderij althans in mijn ogen want, wat is groot. Ben vertelde over zijn bezoek aan zijn grootouders hoe hij als kind in bedstee moest. Niet als straf maar om te slapen. Net als mijn vader vond hij dat toch wel benauwend.

Dat zwarte gat waar je in moest zo drukte hij het uit. Met regelmaat zie ik de foto s van grootte en kleine lindt en de beperkte bebouwing. Het was normaal dat mensen in één kamer leefden en niet meer hadden dan de keuken en eventueel slaapkamer, of dat er twee gezinnen in één huisje woonden. Ben zijn oma verhuisde later naar de Koninginneweg waar ik nu nog domicilie houd.

De herkenning die wij beiden hadden over de bezetting van huis en de leefruimte van vroeger ten opzichte van nu was en is nog steeds iets waaruit je put. Want boven en beneden wonen op de Koninginneweg was heel gewoon. Boven was nog krapper dan beneden wonen. Beneden had je de hele tuin en een "grote keuken".

Tegenwoordig is het gewoon dat we grote huizen hebben en dat we er alleen of met zijn tweeën in wonen. Woon discussies gaan al lang niet meer over woningnood zoals na de tweede wereldoorlog. Eigenlijk al voor de tweede wereldoorlog was die discussie gaande. De ontwerper van het gemeentehuis Piet Verhagen schetste al goed uitgelegde woonwijken met veel groen. Dan hebben we het over honderd jaar geleden. Zijn visie op ruimtelijke ordening wordt nog steeds omarmd.

Niet alleen omarmd maar ook toegepast. Honderd jaar geleden bouwden we voor de arbeiders. De industrie had mensen nodig maar die moesten ook gehuisvest worden. Nu honderd jaar later is de industrie bijzonder minder op hoeveelheden mensen gericht en zie je dat Zwijndrecht redelijk eenzijdig ontwikkelt is. Voor de tweede wereldoorlog was dat ook zo en keek men naar de ontwikkelingen vanuit het perspectief van de waterkering, de dijk, maar ook de kwaliteit van de woningen. De normen lagen heel anders. Corporaties begonnen te ontstaan om aan de vraag van woningen te voldoen en een goede beheersing te kunnen krijgen over vraag en aanbod de Koninginneweg en veel andere wijken werden pas na de oorlog gebouwd en leidde dus in eerste instantie tot veel drukker bezette woningen.

Ben vertelde over de bezoeken aan zijn op de oma op de Koninginneweg hoe iedereen in dat ene kamertje bijeen kwam en hoe daar de soep maaltijd gedeeld werd. Kinderen gingen maar gewoon buiten spelen. De tuin was voor de benedenbewoners veelal een kweektuin voor groenten en fruit.

Mijn buurman die recent op achtentachtig jarige leeftijd is overleden en zeker veertig jaar op de Koninginneweg gewoond heeft deed dat ook. De laatste jaren hielp ik hem in het onderhoud van zijn tuin. Ik maakte korte metten met de jungle van onkruid waar mijn katten graag doorheen wandelden. Zijn kasjes voor plat glas zijn nu verwijderd net als de appelboom waarvan ik de appels doorgaf aan de achterbuurvrouw die er appelmoes van maakte.

De buurman hield voorraden aan omdat hij in de tweede wereldoorlog veel honger had geleden. Ik had goed contact met deze bijzondere man uit de generatie van mijn vader. Hij past mooi in het beeld van de generatie van de bedstee van zelfvoorzienend zijn. Bij het uitruimen van zijn huis, en ook al eerder, was het verbazingwekkend waar hij allemaal rekening mee had gehouden. Jammer genoeg was al het eten over datum en moest er enorm veel weggegooid worden.

Hij kon zeker met dit soort voorraden twee maanden overleven. Wel tekenend voor zijn generatie die honger had geleden in de tweede wereldoorlog.. Hij ging graag vissen en rookte ook zelf zijn gevangen palingen. Wat ik op zich ook mooi vond om te ontdekken dat mijn buurman een verbinding had in zijn geloof die terug te leiden was naar de Zwijndrechtse Nieuwlichters, ook al benoemen we dat nu niet meer zo.

Juist ook omdat hij graag op de oevers van de rivier viste waar die Zwijndrechtse Nieuwlichters huisden en waar nu op de werf waar zij woonden en samenkwamen we nu weer aan het bouwen zijn. Het was daarom ook leuk in het gesprek met Ben Corino hoe we konden beschouwen en zien waar we nu staan. Voor wie bouwen we, hoe zorgen we er voor dat de Zwijndrechtenaar hier in de nieuwe generaties kan wonen.

De oevers van de gemeente Zwijndrecht maar ook de andere Drechtsteden oevers zijn toch weer de plekken waar veel interesse is om te wonen. Het zijn die zelfde oevers waar al generaties aan ontwikkeling gezorgd heeft voor werk en wonen. Honderd jaar geleden was het Veerplein een chique plek met een hotel een gemeentehuis, postkantoor, politiebureau winkels en voorzieningen. De plek om over te steken naar de stad Dordrecht.

Nu praten we over het Veerplein als nieuwe plek, als centrum wat het vroeger dus was. Waar de tram naar Dordrecht aankwam en waarvandaan je naar Oostvoorne kon reizen met een overstap op de Rosestraat in Rotterdam. Die tram die zo mooi de dijk op reed en langs het pand van Ploegzaden naar het Maasplein reed. Niet zo zeer de nostalgie maar wel het tijdsbeeld. Alles verschuift in de tijd. Industrie maakt ruimte voor wonen.

Het leven verbetert maar de hang naar de identiteit blijft. Dat laatste is terecht want het eiland van Ijsselmonde kent een mooie lange historie. Daarbinnen is de Zwijndrechtse waard al sinds 1006 beschreven. Sliedrecht viert zijn duizend jarige bestaan want hun naam staat in de boeken. Laten we in Zwijndrecht (binnenkort) vieren dat we bewust zijn van onze identiteit.

Binnen het gemeentehuis wordt daarin vorm gegeven middels de wapens van de in haar opgenomen gemeenten zoals; Meerdervoort, kleine en grootte lindt, Heer oudelands ambacht, Kijfhoek en Heerjansdam. Allemaal onder de naam van Zwijndrecht. De gemeenteraad vind unaniem dat hier vorm aan moet worden gegeven en heeft ook gekozen voor de zaterdag van Monumentendag als vaste open dag waarin nieuwkomers ook welkom geheten worden.

Zwijndrecht dorp aan de rivier waar de zee naar toe stroomt en waar de houtvlotten uit Duitsland aankwamen. Waar spiritualiteit een belangrijke rol speelde en de ontwikkeling iets is wat altijd doorgaat van het veer naar het spoor tot en met de tunnel van de A 16 toe. Bedrijven en mensen hebben Zwijndrecht groot gemaakt maar groter als de trots op de identiteit kan Zwijndrecht nooit groeien. Ik hoop dat jullie die trots delen want ik ben van Zwijndrecht.

Gerelateerde straten:

Over de columnist

Chris Moorman

Chris Moorman publiceert sinds 1977 artikelen, korte verhalen en columns en is sinds die tijd ook politiek actief binnen de regio Drechtsteden, hij is raadslid in Zwijndrecht. Deed opbouwwerk voor de kraakbond Zwijndrecht, de vereniging de Onderste Steen, woonconsumenten platform Drechtsteden en huurdersraad.

Als ondernemer is hij actief met zijn bedrijven fifth dimension en Lingam en actief voor de vereniging Piramiden en de geologische vereniging Geode. Ook is hij bekend van zijn eigen wierook lijn Chrisjewierook voor wereldvrede.

Het mondaine leven vastgelegd en de Zwijndrechtse oevers vereeuwigd
15 mrt
Het mondaine leven vastgelegd en de Zwijndrechtse oevers vereeuwigd
De bloementuinen van Zwijndrecht
17 feb
De bloementuinen van Zwijndrecht
Een echte winter hebben we niet en koud dat is het pas in Amerika
15 jan
Een echte winter hebben we niet en koud dat is het pas in Amerika
Zwijndrecht  verlicht, kom kijken en groet elkaar.
14 dec
Zwijndrecht verlicht, kom kijken en groet elkaar.
zet een kaars voor je raam vannacht
15 nov
zet een kaars voor je raam vannacht
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.