Vandaag de dag hebben we een Koning, toen een de Koning en Konigin Juliana
Vandaag de dag, is een heerlijke uitdrukking. Het is die dag van vandaag het heden waardoor inzichten uit het verleden er zo anders uitzien maar ook gebeurtenissen. Onlangs mocht ik een aantal afscheid boeken inzien van ABJ de Koning. ABJ was directeur gemeentewerken, directeur van het waterleidingbedrijf en commandant van de brandweer maar was ook nog Statenlid in de provincie.
Zijn zoon Leen de Koning , directeur van AMES, vertelde mij bij onze ontmoeting dat hij zich bewust was dat zijn vader geliefd en gehaat was. Ik was daar ruimschoots van op de hoogte maar was benieuwd wat ik zou aantreffen. ABJ heeft lang voor de gemeente gewerkt en met veel burgemeesters. Nou die laatste trof ik aan op de foto s, Burgemeester Douma, Slobbe, Pijl Hogeweg allemaal kwamen ze voorbij.
Oud burgemeester Pijl Hogeweg is pas recent overleden en daar werd nog stil bij gestaan in de gemeenteraad. De foto s uit de gedenkboeken vormden naast tal van andere foto s daar onderdeel van. Pijl Hogeweg was een burgemeester met statuur die in zijn periode van vijftien jaar veel heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van Zwijndrecht .
Uiteraard werd het werk uitgevoerd door de ambtenaren waarbij ABJ de Koning een enorme invloed had. In het politieke landschap was de politiek nogal eens boos op de politieke ambtenaar die ook wel gezien kon worden als keizer van Zwijndrecht. Nieuwsgierig geworden na het gesprek met zijn zoon trok ik apart tijd uit om alle boeken door te werken. Natuurlijk kom je dan foto's tegen van recepties met heel veel oud bobo's maar ook veel krantenartikelen door de tijd heen.
Vooral die berichten laten ook zien hoe er door de tijd heen van alles speelde maar waar de invloed van ABJ heel groot was. Kritische artikelen vond ik geweldig mooi om te lezen omdat dat de; “dag van vandaag” liet zien. Naast die kritische artikelen waren de gewone artikelen ook mooi om te lezen. Het was duidelijk dat bij het afscheid alles in beeld was gebracht en dat ook nooit iets geschuwd werd. ABJ was duidelijk een man met een dikke huid maar met een bijzonder gevoel voor het welzijn van Zwijndrecht.
Iemand als Lucien den Arend heeft ook wel bijzondere gevoelens bij ABJ. Het waren duidelijk geen vrienden. Lucien zette zich in voor het Veerplein en omgeving en vond daar de gemeente,c.q. ABJ, tegenover zich. Maar ook was er de confrontatie toen een speciale boom voor ABJ geplant werd in het landschap kunstwerk van Lucien aan de Hoofdland. Het is het kunstwerk met de hoogspanningsmast. Dat gaf toen ook wat hoogspanning.
In gesprek met brandweerlieden die ik tegen het lijf liep kwamen er ook mooie gesprekken op gang en waren er lof uitingen voor de oud brandweercommandant. Ik trof een krantenstuk aan met een motie van vertrouwen van brandweermannen in hun commandant met naam en toenaam gericht aan de gemeenteraad. In de foto boeken kwam de brandweer mooi in beeld. Het was duidelijk dat ABJ niet alleen dacht in Zwijndrechtse begrippen maar over de gemeentegrens heen dacht.
De brandweer zoals die nu functioneert onder de veiligheidsregio heeft een vorm die ABJ ongetwijfeld aan zou spreken. De artikelen lieten ook de bouw van het Lyceum zien, de ontwikkeling van winkelcentrum Walburg, het multifac. Kijk je nu naar de opzet van toen en wat het is vandaag de dag dan zie je wel heel veel ontwikkelingen. Vandaag de dag is het winkelcentrum iets heel anders en is het multifac niet meer hetzelfde is.
Het mooie van die oude artikelen is dat er prijzen bij staan wat het kostte hoe er gedacht werd. Met die gegevens en de kennis van de doorontwikkeling kijk je met een verwondering naar tal van ontwikkelingen. Ook de aanleg van de tunnel kwam mooi in beeld, eigenlijk is het zulke recente geschiedenis dat je het niet eens vergeten zou kunnen hebben. Toch merk ik wel dat vijftig jaar later dat al voor een groot deel vergeten is.
Het hielp mij wel om die momenten terug te halen. Boze bewoners die steen en been klaagden over de leegstand, de overlast en het ongedierte met als toppunt van ongenoegen nog eens een huurverhoging ook. Ik ging meteen verder kijken naar de kaarten van dit stuk Meerdervoort en keek naar de totale ingreep in deze gemeenschap. Hoe liep vroeger de Dacostastraat en de andere wegen, de waterpartijen. De hele wijk opbouw werd er teniet gedaan en compensatie was er niet.
De huurprijs tussen nieuwbouw in Walburg en de huurprijs in Meerdervoort liep nogal uiteen. Vanuit dat beeld zie je plots hoeveel er rond de brug , de oude rijksweg en door alles wat daar mee samen hangt is veranderd. Zo zie je dat de geschiedenis van Zwijndrecht al heel lang beïnvloed wordt door alles wat samenhangt met de dag van vandaag. Juist die mooie oude artikelen in de krant waar ook een mooi stuk stond over de spoorbrug.
De moderne hefbrug en de verhoging van de pijlers van de rest van de brug. Kort heeft die “vlinder”er gestaan want al gauw gingen we over naar een dubbel spoor. Herberg de stenen kamer stond in 1570 als bekend ontmoeting en vergader locatie op de dijk van Meerdervoort. Gravures vanaf die plek laten Dordrecht veelal zien. Ik heb die wel eens gebruikt bij een van mijn columns. Met het bekijken van oude stukken en de plattegronden van Meerdervoort , de aanleg van het spoor, de brug, de tunnel en vooral niet vergeten de dijk is Meerdervoort het meest geteisterde dorp in Zwijndrecht.
Natuurlijk kwam daar veel industrie en is met de komst van van den Bergh en Jurgens, op de plek van de stenen kamer, er enorm veel gebeurt voor Meerdervoort. De fabriek ging VOZ en Unimills heten en die kwam ik dan ook weer tegen in de foto boeken inclusief branden en het gezamenlijk optrekken van de interne brandweer met die van Zwijndrecht. De foto boeken brachten weer tal van herinneringen los, brachten oud politici in beeld en tal van Bobo's waarvan ik aan de oude generatie moet vragen wie was dat ook al weer.
Het liet ook zien hoe de aanwas verliep van Zwijndrecht in aantallen woningen tot en met de ontwikkeling van de wijk Oudelands Ambacht. Al met al heeft ABJ de Koning in zijn tijd in Zwijndrecht een echte ontwikkeling meegemaakt. Baas de Koning zoals iemand opmerkte, ja, je zou zeggen de koning, keizer, commandant hij had alles in de hand. Nou ja ook niet alles want op politiek vlak werd hij uitgerangeerd door zijn partij voor de provincie maar wel zoveel dat ik in Zwijndrecht niemand heb kunnen vinden als hem met zo veel invloed.
Een van de mooie uitspraken van Leen de koning over zijn vader was dat zaterdag morgen alles besproken werd aan de keukentafel. Keukentafel gesprekken kennen we nog steeds vandaag de dag maar knopen als destijds worden daar waarschijnlijk niet doorgehakt.
Bijzonder was de laatste raadsvergadering waarin Oud burgemeester Pijl Hogeweg werd herdacht omdat in het laatste agendapunt voorafgaand aan dat moment de brandweer ook weer aanwezig was met veel mannen en kwam inspreken. Het was een positief gesprek maar patste goed in het beeld van de foto boeken, alsof er soort eerbetoon was. Het zal mij alleen opgevallen zijn maar het geeft een mooi gevoel als alles zo samenvalt.
Tussen 1955 en 1975 is Zwijndrecht enorm gegroeid daarvoor is ook veel gesloopt. Veel mensen associëren ABJ dan ook met de sloop terwijl anderen de opbouw zien. Het is gemakkelijk om het onrecht te verdragen behalve als je er steeds weer aan denkt want een smalle weg komt onveranderlijk uit in een bredere. In de recente foto s die ik zag van de oude en de nieuwe Kerkstraat werd mij dat wel duidelijk.
De foto bij deze column met Koningin Juliana moest ik ook denken hoe Zwijndrecht is verbonden met het Koningshuis. Het mooiste voorbeeld heb ik gezien in de ontmoeting tussen Koningin Beatrix en Lucien den Arend tijdens de opening van één van de tentoonstellingen op de Drechtoevers waar Lucien hartelijk op hare majesteit afstapte. De ambtenaren hadden hem niet genodigd maar zijn verbinding met haar was al een langer feit.
Lucien, woonachtig in Finland, en ABJ reeds langer overleden vormden geen match maar vormen beiden een stuk hedendaagse geschiedenis. In hun natuur zijn alle mensen gelijk maar het zijn hun gewoonten die het verschil maken.
