Alle mensen werden bruder

13 juli 2018 door Chris Moorman
Alle mensen werden bruder

Iedere column kent zo zijn momenten. Ode aan de vreugde een bekend gedicht van Friedrich von Schiller kwam dit weekend voorbij. Dat kwam door de muziek, Beethoven, en het overlijden van vriend Jaap Kleijnendorst. De eerste drie regels zijn aangepast voor Beethoven en daarnaast is het lied geadopteerd door de Europese Unie.

Mijn vriend Jaap is een echte Zwijndrechtenaar waarbij onze verbinding de mineralen vereniging Geode is die sinds 1974 bestaat. Niet alleen Jaap maar tal van andere Zwijndrechtenaren of Zwijndrechters heb ik zo leren kennen waarvan er al vele zijn overleden. Ralph van Baaren was zo iemand waarbij de verbinding met klassieke muziek direct is gemaakt. Alles draaide bij hem om klassieke muziek en mineralen.

Met hem en Jaap ben ik door Europa gereisd om telkens weer veilig thuis te komen in Zwijndrecht. Eigenlijk werd de mineralen vereniging ook aangepast zoals het gedicht want voor Geode ontstond in 1974 heette haar voorloper Geologische vereniging Zwijndrecht en omstreken opgericht februari 1970.

Het is de vreugde die uitgaat van van genoemde hobbyisten die zo mooi is. Jaap zijn vader deed het een en ander voor oranje feesten in Zwijndrecht vanuit Julianadorp, zo vertelde hij mij eens. Jaap was iemand die ook altijd die vreugde uitstraalde dus een ode aan hem. Zwijndrecht had globaal tienduizend inwoners en het oude raadhuis stond toen eigenlijk nog nieuw te blinken in de tijd van Jaap die altijd wel grappige verhalen vertelde over zijn jeugd in Zwijndrecht, maar mineralen was eigenlijk onze binding.

Het oude raadhuis bevat ook mineralen. Niet alleen een prachtig stuk gedegen koper wat de politie ooit in 1981 aanbood aan het gemeentebestuur maar meer specifiek uit de tijd van de nieuwbouw. Alle tegeltjes op de wanden van het raadhuis bevatten een ijzeroxide die wij dendrieten noemen. Kijk je er naar dan zie je tal van patronen. Soms lijken het zelfs boompjes of varen afdrukken waardoor mensen dachten dat het fossiele afdrukken waren.

Het raadhuis zit dan ook vol met van die leuke details, Eigenlijk krijgt het door dit detail al een Europese klank, terwijl de rest van de details tot echt regionaal is. De glas in lood ramen werden ontworpen door de Rotterdamse firma Gidding & Tuynenburg. Jaap Gidding werkte als decorateur en als glazenier werkte hij vooral ten tijde van de nieuwbouw van het raadhuis.

Zijn glaswerk zit ook in de voormalige gemeentebibliotheek tevens was hij ontwerper van het interieur van Tuschinski. Het wandkleed in de raadzaal is gemaakt door het atelier Paapje uit Voorschoten opgericht door Hans Polak. Het wandkleed werd geschonken door Johannes Anthony Stoop die nog voor de opening overleed.

Dhr Stoop was tevens de bezitter van de Heerlijkheids titel , Zwijndrecht is een Heelijkheid heb ik al eens eerder geschreven. Net als het wandkleed zijn ook de glas in lood ramen schenkingen gedaan aan het gemeentebestuur, crowd funding zeggen we tegenwoordig. In de ramen staan de schenkers dan ook vermeld net als de dat je de toenmalige dorpen opgegaan in Zwijndrecht er in terug ziet.

De ontwerper Piet Verhagen was als wandelaar sterk beïnvloed door natuurlijke overgangen. Contact met groen was voor hem een eerste levensbehoefte. Het ging hem niet alleen om gecultiveerd groen maar ook de ervaring met het open landschap. Hij besteede er in 1928 al aandacht aan door een stuk te schrijven over de groei van Zwijndrecht en de verbinding met het open landschap.

Maar ook pleitte hij toen al voor betere wijken waarin hij ook voor arbeiders het belangrijk vond dat zij goed gehuisvest met groen in de wijken moesten leven. Hij benoemde ook de Devel als aantrekkelijk blijvend wandelgebied voor de inwoners. In de ontwerpen van Verhagen zat het groen opgesloten.

Er zat een duidelijke lijn in. In 1930 sprak hij nog van adviezen voor de ontwerper van het gemeentehuis maar al snel werden zijn ontwerpen op andere plekken gezien en bewonderd voor zijn opbouw. Burgemeester Jansen Maneschijn, voormalig wethouder uit Dordrecht, zag deze ontwerpen en in 1930 werd in een speciale commissie besloten de opdracht voor nieuwbouw te gunnen aan het bureau Grandpré Moliere, Verhagen en Kok.

Juist vanwege het uitbreidingsplan van Verhagen voor Zwijndrecht maar ook de ontwerpen die elders van hen geroemd werden. Het was duidelijk ook hier een ode aan de vreugde. De compositie van het raadhuis heeft een opbouw waar alle aspecten van stad en land in terug komen net als de ligging die specifiek is gekozen langs de Bruïnelaan waar het raadhuis het begin markeert van een plantsoenstrook.

De start van een groene lijn die helemaal doorloopt naar de Devel. Het hele raadhuis lag in het groen en langs het Plein van de Julianaschool stond een rij populieren die het geheel begeleide net als het oude trouwlaantje wat na de nieuwbouw van het politiebureau al verplaatst werd maar nu na de nieuwbouw van het nieuwe gemeentehuis geheel verdwenen is.

De ode aan de gehele nieuwbouw bleef zich voortzetten in tal van publicaties waar Verhagen geroemd werd voor het natuurlijk overgaan van groen en rood. De gulden snede die in het gebouw gebruikt werd was ook terug te vinden in de buitenruimte. Er was over tal van zaken nagedacht. Het afnemen van defilé s maar ook voor het maken van trouwfoto's. Wat wij tegenwoordig een balkonnetje noemden was ontworpen als roepstoel voor het afroepen van belangrijke boodschappen.

Het raadhuis was dus net als de compositie van de negende symfonie van Beethoven een bijzonder kunststuk. Ook over het interieur, de hoogteverschillen, de meubels en kantoortuinen was bijzonder nagedacht. Het bouwwerk wat tot stand kwam door de verkoop van de gebouwen op het Veerplein stuitte ten eenen male op weerstand bij raadslid Plomp die zich afvroeg of Zwijndrecht niet boven zijn strand bezig was met deze nieuwbouw.

Hij was echter, als ondernemer,geheel tevreden met de nieuwbouw van de winkelgalerij op het Veerplein. Geboorte en dood, scheiding en trouwerijen het kwam en komt nog steeds allemaal voorbij op het Raadhuisplein wat zo specifiek gekozen is negentig jaar geleden. Veel kinderen hebben er gespeeld en doen dat tegenwoordig nog steeds. De bankjes bieden gezelligheid en vissers verpozen in stilte terwijl geregeld het carillon gezellig beiert.

De politie heeft meermalen een plek gehad op, in, en om het raadhuisplein. Een mooie foto van een bijzondere politieman uit Zwijndrecht is die van Dirk van de Ven waar heden ten dage nog steeds met respect over gesproken wordt. Daarmee is deze column ook een ode aan hem en aan allen die ik eerder al genoemd heb. Mooi is het thema van Schiller en Beethoven, wat ook past bij de vredespaal. Die staat  verstopt achter het oude raadhuis waar de luchtplaats van gevangen was.

Alle mensen werden bruder en dat vrede mag heersen op aarde.

Gerelateerde straten:

Over de columnist

Chris Moorman

Chris Moorman publiceert sinds 1977 artikelen, korte verhalen en columns en is sinds die tijd ook politiek actief binnen de regio Drechtsteden, hij is raadslid in Zwijndrecht. Deed opbouwwerk voor de kraakbond Zwijndrecht, de vereniging de Onderste Steen, woonconsumenten platform Drechtsteden en huurdersraad.

Als ondernemer is hij actief met zijn bedrijven fifth dimension en Lingam en actief voor de vereniging Piramiden en de geologische vereniging Geode. Ook is hij bekend van zijn eigen wierook lijn Chrisjewierook voor wereldvrede.

Het mondaine leven vastgelegd en de Zwijndrechtse oevers vereeuwigd
15 mrt
Het mondaine leven vastgelegd en de Zwijndrechtse oevers vereeuwigd
De bloementuinen van Zwijndrecht
17 feb
De bloementuinen van Zwijndrecht
Een echte winter hebben we niet en koud dat is het pas in Amerika
15 jan
Een echte winter hebben we niet en koud dat is het pas in Amerika
Zwijndrecht  verlicht, kom kijken en groet elkaar.
14 dec
Zwijndrecht verlicht, kom kijken en groet elkaar.
zet een kaars voor je raam vannacht
15 nov
zet een kaars voor je raam vannacht
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.