Burgemeesters in de Drechtsteden

26 september 2009 door Willem Schneider

Over burgemeesters valt veel en weinig te schrijven. Je kan er een complete biografie aan wijden per burgemeester maar dat is niet mijn bedoeling. Ik heb regelmatig contact met mijn collega uit Ambacht en dan hebben wij het vaker over de gelijk lopende zaken rond de Zwijndrechtse waard. In Ambacht gaat het vaak anders of in Zwijndrecht wil de men nog niks weten van samenwerking. Veel heeft dat met de bestuurders te maken die op dat moment zitting hebben of de soort burgemeester die men heeft. Zo kwamen we op het onderwerp uit van de burgemeesterskeuze van Dordrecht die voor de Drechtsteden en dus met Zwijndrecht en Ambacht te maken hebben. Veel Burgemeesters van Dordrecht hebben in Zwijndrecht gewoond. Een mooi voorbeeld is Burgemeester van Beveren die op Develstein woonde.

De gedachte van burgemeesterskeuze voor grotere gemeenten is dat dit vaak al geregeld is binnen de tweede kamer. Je ziet vaker tweede Kamerleden aantreden op zo een functie. Toch is de procedure natuurlijk gewoon. Men schrijft een brief naar de koningin en stuurt deze naar de commissaris van de koningin in de provincie. De in Dordrecht vertrekkende Heer Bandell was destijds ambtenaar bij CRM, destijds het ministerie van cultuur, vanwege zijn bekendheid met de zaak van de Molukkers werd hij benoemd als burgemeester van Moordrecht. In die periode van de jaren zeventig ging dat nog zo. Tegenwoordig gaat dat dus anders. Men stuurt een brief aan Hare Majesteit de koningin per adres haar commissaris. Toch denken mensen in mijn omgeving dat het bij de grote steden handjeklap blijft en heeft men niet veel vertrouwen in de aangewezen commissie. Zelf heb ik een burgemeesterskeuze meegemaakt met vijftien kandidaten waarbij alle in de gemeenteraad zittende partijen meededen. Vanwege de op handen zijnde fusie met Heerjansdam mochten daar zelfs leden in de commissie aanschuiven en werd zelfs de huidige gemeentesecretaris toegevoegd.  De Deventer Antoin Scholten kwam daaruit gerold als de best geschikte of meest passende kandidaat.

Hij was tevens niet de eerste Deventenaar die hier burgemeester werd want dat was burgemeester Jansen Maneschijn die in de periode voor en na de tweede wereldoorlog burgemeester was.. Bij een burgemeester verwachten veel mensen een bepaalde statuur. Een burgemeester die aanzien heeft en of gezag uitstraalt.  Daarin verschillen burgemeesters nogal. De in Ambacht  aangewezen Burgemeester Spoor was een burgemeester die niet graag bezoek had en trok zich veelal terug in zijn woning, hij had weinig op met het gewone volk. Van hem is bekend dat hij veel voor de gemeente heeft gedaan. In dezelfde periode zat in Zwijndrecht burgemeester de Bruine. Hij heeft in de periode 1877 – 1917 veel gedaan voor Zwijndrecht. Toch werd er wel verteld dat hij er zelf ook beter van is geworden. Zijn naam heeft hij destijds uitgebreid met de twee puntjes op de i. Hij was niet de enige burgemeester van Zwijndrecht die dat deed want ook Burgemeester Pijl voegde aan zijn naam de met uitsterven bedreigde naam Hogeweg toe. Dat gaat natuurlijk niet zomaar  maar verloopt via een specifieke procedure.

Burgemeester Pijl Hogeweg was een echte Burgemeester met statuur. Velen spreken over hem als de echte burgemeester van Zwijndrecht met zijn onmiskenbare pijp. Geen burgemeester heeft dat tot op heden kunnen evenaren aldus de velen die zich te pas of onpas hier over uiten. Een ander verhaal over burgemeesters  wat naar boven kwam  waarbij een vergelijk met Ambacht en Zwijndrecht valt te maken is die over het nageslacht. Bij burgemeester Spoor is dat verhaal anders dan bij de  Bruine. Over de laatste werd gemeld dat bij het ruimen van zijn graf de kinderen geen interesse hadden of middelen om de kosten hier voor hun rekening te nemen. Bij de Familie Spoor  was het verhaal dat de zoon met het dienstmeisje trouwde. Dit dienstmeisje  dat binnen het huwelijk kinderloos was gebleven schonk haar erfenis die aan de burgemeesterszoon was overgegaan aan de gemeente Ambacht en dat was een aanzienlijke erfenis.

In Zwijndrecht doen we het met de erfenis aan verhalen. En van de Bruine is de anekdote dat hij tijdens het koninginnefeest, toen nog op 31 augustus, zelfstandig ingreep. Een groep rumoerige glasblazers waren flink aangeschoten, dronken, en er broeide wat tussen drinkebroeders. Twee agenten vertrouwden het niet en wilden de burgemeester waarschuwen. Omdat ze deze niet thuis troffen probeerden zij contact te leggen met een van de voornaamste klerken van de gemeente, het potloodje van de burgemeester genoemd, maar deze was ook niet thuis. Terwijl de agenten nog stonden te beraadslagen was de burgemeester de Bruine al in volle actie op het Veerplein waar het drinkgelag plaatsvond. Er was al een vechtpartij gaande en de burgemeester mengde zich daarin gewapend met een gummistok. Hij stuurde het meisje  waar de vechtpartij om begonnen was naar huis. Een van de vechtersbazen had zich al uit de voeten gemaakt, de tweede echter trok een mes. De burgemeester liet zich niet intimideren  en bracht de vechtersbaas eigenhandig naar de gevangenis waar hij zijn roes kon uitslapen.

Dat toont daadkracht waar de inwoners wel respect voor hebben. Pijl Hogeweg was als burgemeester een graag geziene gast en heeft net als in de periode van de Bruine  Zwijndrecht mee zien en helpen groeien. Zijn inspanningen voor een ziekenhuis in Zwijndrecht is daar een voorbeeld van. Iedereen kende burgemeester Pijp Hogeweg waarvan bekend was dat hij graag een borreltje dronk.  Hij was de laatste benoemde burgemeester van Zwijndrecht want daarna kwam de vertrouwenscommissie met een voordracht. Na Pijl Hogeweg was dat burgemeester Corporaal die  door lang niet alle Zwijndrechtenaren graag werd gezien. Hij werd door velen benoemd als tuinkabouter vanwege zijn handicap, een korte nek. Hij had een heel andere stijl en was als burgemeester veel toegankelijker. Waar Pijl Hogeweg nadrukkelijk verschil maakte wie hij uit de politiek wenste te ontvangen stond Corporaal voor iedereen open. Een van zijn mooiste daden is het  met alle egards plaatsen van de internationale vredespaal op het Raadhuisplein op de hoek van het monumentale Raadhuisplein, hij kan er nog steeds niet over uit dat deze zomaar is weggegooid. Met hem werd Zwijndrecht ook een trekker van het idee Drechtsteden wat nu vorm heeft gekregen in de vorm van de Drechtraad. Daarin is zijn opvolger Antoin Scholten in zijn voetsporen getreden. Ondertussen zit deze tussen wethouders uit de omliggende gemeenten als afgevaardigde van Zwijndrecht in het dagelijks bestuur met de portefeuille economie. Economie is iets waar dus veel maar lang niet alle burgemeesters zich voor in hebben gezet. De keuze van de soort burgemeester is dus mede bepalend voor de ontwikkeling van een gebied. Dat burgemeesters wonend in Zwijndrecht meedoen in de geschiedenis van de regio mag dan ook duidelijk zijn.

Dat brengt mij dan ook weer terug bij de keuze voor een burgemeester in Dordrecht waar nu ook de gemeentesecretaris vertrekt. De vertrouwenscommissie in Dordrecht moet dat gaan doen en tot een voordracht komen aan de commissaris van de koningin die dat dan weer voorlegt aan Hare Majesteit. Toch blijven stemmen op de achtergrond roepen dat alles al beklonken is. Misschien moeten wij columnisten ons aanmelden als kandidaat. Wij beschouwen de wereld toch vaak iets anders. De vraag is dan natuurlijk; hebben wij genoeg statuur want aan inzicht schiet het ons niet tekort anders waren we geen columnist geweest en we kennen de geschiedenis van wel en niet willen samenwerken maar al te goed. 

Gerelateerde straten:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.