Mijn wiegje was een stijfselkistje

Waar mijn wiegje heeft gestaan ligt mijn hart. Dat is een thema wat deze maand veelvuldig voorbijkwam. Het zijn thema s die in tal van smartlappen  voorbij komen. Mijn wiegje was een stijfselkissie van Zwarte Riek  bijvoorbeeld waarin armoe bezongen wordt maar de geboorteplaats van origine wordt gekend en niet vergeten. Sterker zelfs een warm hart wordt toegedragen.

Die geboorteplaats Zwijndrecht kwam in die zin veelvuldig terug. Ook al zijn mensen soms tientallen jaren terug die plaats van geboorte of waar ze hun jeugd hebben doorgebracht verlaten ze vergeten het niet. Meer dan dat zelfs men vertelt men er over als de dag van vandaag.

Zwijndrecht is mijn geboorteplaats en ik loop er al heel mijn leven  rond maar bij het lezen van de vele verhalen die deze maand aan mij voorbij trokken moest ik regelmatig mijn wenkbrauwen fronzen .. Dat was niet alleen van verbazing of het niet herkennen maar vooral ook de beleving. Hoe beleeft  men of beleefde men Zwijndrecht.  De tijdgeest is daarnaast ook een bijzonder gegeven, jaren 40/50/60/70 waren nogal verschillend.

Herinneringen spelen zich op verschillende niveau ’s af. En dat lees ik uit de verhalen.  Het grappige is dat bij het zien van een foto mensen heel divers reageren. De foto’s  waar ik het over heb  staan op facebook /oudzwijndrecht . Daar lees ik ook de reacties. En er gebeurt iets wonderlijks met de mens.

Omdat ik hier geboren ben maar geen familiewortels  heb beschouw ik voortdurend het verhaal bij het plaatje. Daarbij valt dan op hoe de hoop, de liefde of het geloof naar voren komt. Alle mensen verbroederen in het delen van de verhalen die hun in het verleden misschien wel scheidde.

Dhr. Hoogvliet organiseert al jaren tentoonstellingen met foto’s uit en over Zwijndrecht in de Wentelwiek. Hij is een gepassioneerd mens en verteld er graag over maar spreekt ook vanuit zijn leven hier en hoe zijn familie meegebouwd heeft aan de flats die nu al weer op de nominatie staan om gesloopt te worden. Daarvoor deed Dhr. Teeuw dat jaarlijks in het Baken.

Juist die verhalen hoe men ervaren heeft hoe Zwijndrecht was, de veiling, het veer, de fanfare of de voetbalclub en de school  blijft dit , sinds de foto s tevoorschijn komen in een publiek domein, een bron van conversatie voor en  met elkaar.

De gemeenteraad zoekt op dit moment manieren om meer  met mensen in contact te komen. Er zijn natuurlijk de inspraak momenten en voor het eerst is er een avond geweest waarop burgers en bedrijven konden reageren op de koers van de gemeente. Misschien zijn de oude foto’s wel een methode.

Je zou denken dat Zwijndrecht zijn monumenten koestert maar dat valt wel mee want er zijn er niet zo veel meer. En tevens de vraag; wat is een monument ? en dan nog de vraag als het al een monument is hoe ga ik er mee overweg. Er zijn de Nieuwe huizen , meer dan honderd jaar oud, die mede door een subsidie bouwkundig opgeknapt zijn en aan de buitenzijde er mooi uit zien.

Dat is op de Rotterdamse weg waar de stoomtram voorbij kwam en een soort remise vormde, dat is ook de reden dat daar een straat voor de huizen loopt parallel aan de Rotterdamse weg. Maar zijn het nu monumenten? Nee dat niet. Zwijndrecht heeft wel een monumentenlijst maar geen monumentenbeleid. De lijst is opgesteld door mensen van de historische vereniging maar daar is het ook bij gebleven.

Hoe dat komt? Zwijndrecht heeft een ondertussen historisch opgelopen schuld. De leningen zijn zo hoog opgelopen dat er met kunst en vliegwerk elk jaar een sluitende begroting opgesteld wordt. Dat op zich is goed maar dat betekent ook dat er geen extra geld is voor leuke dingen en dat is beslist jammer.

Maar wat is nu een monument? Is dat een gebouw van honderd jaar of meer oud? Nee niet direct het moet iets hebben van een meerwaarde in de geschiedeins . Zoiets als de watertoren die er gekomen is vanwege de water-wet destijds om schoon water te realiseren voor de inwoners.   

Nu is dat monument een paar jaar geleden verkocht en ziet het er naar uit dat de huidige eigenaar er iets creatiefs mee wil gaan doen. Een hotel met horeca en kantoren. De wijze waarop hij dat wil realiseren is niet iedereen het mee eens. De grote glazen optopping die de architect bedacht had en de daarnaast te realiseren horeca met kantoren en extra huizen stuitte nogal op wat bezwaren bij de omwonenden.

Meer dan zestig bezwaarschriften kwamen er binnen op de aanvraag voor een nieuw bestemmingsplan.  Een gemeenteraad kan eigenlijk een bestemmingsplan procedure niet weigeren toch was er in dit geval niet een directe meerderheid te vinden voor dit plan. Juist de discussie over monumentenbeleid die op gang kwam  door de sloop van een huis van meer dan honderd jaar oud aan de Rotterdamse weg , vanwege nieuwbouw, leidde tot en vreemde spagaat.

Hoe kan men zoiets nu toestaan was de vraag in de gemeenteraad.  Het is duidelijk dat er  in Zwijndrecht er heel verschillend gedacht wordt over monumenten en de wijze van er mee omgaan. Zodra er een exploitatie probleem is heeft de gemeenteraad er geen probleem mee om het gebouw aan te passen , ook al is er dan beeldbepalend geen monument meer  maar als men niet oplet bij een bouwaanvraag voor nieuwbouw is men verontwaardigd als een huis gesloopt wordt dat niet op de historische lijst voorkomt.

Dat laatste is grappig omdat  gedurende de chatsessies van mensen op de oude foto s daar vaak de clou zat. “ Ze slopen maar, en ze  doen maar ” klonk het.  Voor mij is het helder wat een monument is en hoe je daar mee overweg zou kunnen gaan en zal daar altijd ruiterlijk mijn mening over geven. Eigenlijk zou Zwijndrecht in nieuwbouwplannen veel meer oude gevels moeten laten herrijzen  in de nieuwe gevels. Dat zou een enorm leuk beeld geven en een nieuw perspectief vormen.

Het zou een ode kunnen zijn aan voorgaande generaties,  aan de ouders die veel opgebouwd hebben en ook zien hebben afbreken. Waar mijn wiegje heeft gestaan  komt ook voor in een nummer van Vader Abraham, bedankt lieve ouders, en dat hoorde ik ook met grote regelmaat doorklinken. Want dat vraag ik mij wel eens af of bij het ontwerpen van iets nieuws daar aan gedacht wordt.

Waarschijnlijk niet want architecten komen niet uit Zwijndrecht en laten geen beelden zien waaruit zij een ontwerp hebben gemaakt of denken in te passen en dat geeft wel eens vreemde contrasten. Naast de kijfhoekkerk bijvoorbeeld of het SBC gebouw naast winkelcentrum Walburg waar Farrad met zijn grootste fietsenwinkel zit.

Ik voor mij stap soms door eeuwen als of het dagen zijn en herinner me dagen die wel als eeuwen aanvoelden. Toch is de dag van gisteren dichtbij en heeft de jeugd de toekomst die vandaag bedacht is. Maar de toekomst vindt zijn wijze lessen in het verleden die soms in de dag van gisteren verscholen ligt

M'n wiegie was een stijfselkissie

M'n deken was een baaienrok

Het kissie was versierd met strikkies

M'n warme kruik zat in een oude sok